Foto: Demodokos.net
Ik ben gitarist en houd me al lange tijd bezig met het Jiddische lied. Ik componeer arrangementen voor gitaar en zangstem en treed op met Jiddische liedjes. Zo speelde ik onlangs in het Mr Visserhuis bij de viering van het Loofhuttenfeest, waar ik ook het lied ‘Az der rebbe tantst’ ten gehore heb gebracht.
Door Bart Berman
“Als de rabbi danst”. Dit is een lied uit het Chassidisme, een zeer orthodoxe stroming binnen het Jodendom. De rabbijn was voor de gelovigen (de Chassidim) het lichtend voorbeeld en de man die voor de gemeenschap het contact legde met het goddelijke. In sommige verhalen worden hem dan ook bijzondere krachten toegeschreven. Een van de manieren waarop de rabbijn één werd met het goddelijke was, dat hij zich verloor in de extase van lied en dans. Om zelf ook deel aan dit geluk te hebben, dansten en zongen de Chassidim met hem mee.
De tekst is eenvoudig. Het schema is:
Az der rebbe (lacht, zingt, wejnt, sjloft, tantst ,………., ……….) Als de rabbi (lacht, zingt, huilt, slaapt, danst,……………,…….)
(lachn, zingn, wejnen, slofn, tantsn, ….., …….) alle chassidim.
Elke activiteit die genoemd wordt, wordt door de zangers voorgedaan en het publiek doet mee. Als de rabbi lacht, lacht de zanger, als de rabbi zwijgt, zwijgt de zanger, en zo voort.
Het is natuurlijk echt een lied om samen te zingen en daarom zijn er ook veel kooruitvoeringen van. Met een kooruitvoering wil ik dan ook beginnen en wel die van het Simcha Jewish Music theatre in Minsk. De uitvoerders wekken tegelijk vertedering en bewondering. Als volwassenen dit lied zingen zijn ze weer even kind, maar als deze kinderen het zingen groeien ze en zetten een stap naar de volwassenheid. Let trouwens ook op de prima koorbewerking en de leuke regie.
Bron: YouTube
Het lied is ook een mooie aanleiding voor een solozanger om de zaal uit te dagen mee te doen. Een voorbeeld is Mark Aizikovtsj. U hebt gezien dat de eerbied voor de rabbi de humor niet in de weg staat.
Bron: YouTube
De groep Espe gaat nog een stap verder. Hun weergave begint komisch, maar bij “az der rebbe wejnt (=huilt)” wordt het huilen in de muziek zo suggestief uitgebeeld dat het lachen je bijna vergaat. Na dat couplet is dan ook een kalm instrumentaal intermezzo ingelast om je emotioneel even tot rust te laten komen.