Op 29 november 1938 vond in Den Haag op het terrein van VUC aan de Schenkkade een speciale voetbalwedstrijd plaats om de duizenden Joodse vluchtelingen in ons land te steunen.
Voetbal voor Joodse vluchtelingen
Auteur: Corien Glaudemans
Elias Stein ( 1748-1812), schaakspeler
De uit een Joodse familie afkomstige Elias Stein is in 1748 geboren in Noordoost Frankrijk in het stadje Forbach bij Straatsburg. Aan het einde van de achttiende eeuw was hij de beroemdste schaakspeler van Europa. Stadhouder Willem V haalde hem naar Den Haag om schaaklessen te geven aan zijn beide zonen, de latere koning Willem I en prins Frederik (1774-1799).
Yad Vashem-ceremonie in het stadhuis van Den Haag
Op dinsdag 11 november vond in het atrium het Haagse stadhuis aan het Spui een grote Yad Vashem-ceremonie plaats. Chaim Divon, ambassadeur van Israël in Nederland reikte, in aanwezigheid van burgemeester Van Aartsen, de Yad Vashem-onderscheidingen uit.
Tocci’s Milkbar
In de jaren dertig van de vorige eeuw waren de nieuwe Milkbars razend populair. Nicolette Faber-Wittenberg van het Haags Gemeentearchief deed onderzoek naar de eerste Milkbar in Nederland. Dit was Tocci’s Milkbar aan de Hofsingel van de Joodse Salomon Jacob Tokkie, die zich Harri Tocci liet noemen.
Yad Vashem-onderscheiding voor Haagse verzetsman William Egger (1900-1989)
Wim Egger kreeg op 18 september 2014 tijdens een bijeenkomst in de ambassade van Israël uit handen van ambassadeur Haim Divon de Yad Vashem-onderscheiding voor zijn overleden vader William Arnold Egger (1900-1989). De Yad Vashem-onderscheiding is de hoogste Israëlische onderscheiding voor niet-Joden die tijdens de tweede wereldoorlog met gevaar voor eigen leven Joden hebben geholpen te overleven.
Succesvolle Europese Dag van de Joodse Cultuur in Den Haag
Ongeveer tachtig mensen waren zondag in het Nutshuis aanwezig bij de lezingen van Mieke Tillema en Ewoud Sanders. Ook voor de andere activiteiten was veel belangstelling. Zoals individuele en begeleide rondwandelingen langs het Joods cultureel erfgoed, de Joodse begraafplaats aan de Scheveningseweg (meer dan 600 bezoekers) of de synagoge van de Nederlands Israëlietische Gemeente (N.I.G.) bezoeken.
De kosjere winkel van Mouwes aan de Gedempte Gracht
De sluiting op 2 april 1993 van de winkel in kosjere levensmiddel van Mouwes gaf aan velen het gevoel dat hiermee het laatste stukje van de oude Joodse ‘Buurt’ van Den Haag was verdwenen. Het winkeltje op de hoek van de Gedempte Gracht en de Bezemstraat was een begrip voor Joodse en niet-Joodse Hagenaars.
Drie Joodse verzetshelden
In het Haagse verzet waren ook een aantal Joodse mannen en vrouwen actief. Drie van hen waren Eleazar Blei Weissmann, Paul Cohen de Boer en Guus Sanders. Zij hebben hun verzetsactiviteiten met de dood moeten bekopen.
Samuel Pallache, een Joodse Marokkaan als ambassadeur in Den Haag
Samuel Pallache of Palache (Marokko ca. 1550- Den Haag 1616) werd geboren in het Marokkaanse Fez, in een Joodse familie die oorspronkelijk uit Spanje afkomstig was. Tot aan zijn dood was hij ambassadeur van de Marokkaanse sultan Muley Zaydan. Hij was één van de eerste Joden die in Den Haag woonde.
Een nieuw leven voor het werk van Ida Simons-Rosenheimer (1911-1960)
Al maanden prijkt de heruitgave van het boek Een dwaze maagd uit 1959 van de Haagse schrijfster Ida Simons bovenaan de lijsten van bestverkochte Nederlandse boeken. Haar boek geeft een schitterende inkijk in het leven van bemiddelde Joodse gezinnen in Den Haag, Antwerpen en Berlijn omstreeks 1925.
Joodse vluchtelingen uit België
Overal in Europa wordt dit jaar herdacht dat honderd jaar geleden de Eerste Wereldoorlog uitbrak. Nederland bleef in deze oorlog gespaard van het vele oorlogsgeweld, omdat de Duitse troepen ons land niet binnentrokken. Dit betekende niet dat ons land verstoken zou blijven van oorlogsleed.
Onderzoek naar Joodse families in Den Haag
Veel mensen doen onderzoek naar hun voorouders. Voor veel Joden is genealogie belangrijk. Met behulp van familieonderzoek kunnen onbekende familieleden of voorouders worden opgespoord. Bij het Haags Gemeentearchief zijn er veel mogelijkheden tot het doen van Joods familieonderzoek.
Digitalisering van Joodse historische bronnen
Wereldwijd is de Nationale Bibliotheek van Israël in Jeruzalem een project gestart om de oudste Joodse historische bronnen (geschreven en gedrukte boeken) te digitaliseren. De bedoeling is de gescande boeken op het internet te plaatsen zodat de werken overal in de wereld kunnen worden gelezen en bestudeerd.
Joden in veertiende- en vijftiende-eeuws Den Haag
De eerste maal dat in een historische bron melding wordt gemaakt over een Joodse inwoner in Den Haag is omstreeks 1343, het was koopman Symon Jude en leverde goederen voor een ridderfeest aan het Haagse grafelijk hof.
Otto Neurath, een Joodse wereldverbeteraar in ballingschap in Den Haag
Otto Neurath (1882-1945) was een Weense wetenschapper, die zich zijn gehele leven heeft ingezet voor een betere wereld. Zijn opvatting was dat iedereen, en vooral ook niet-opgeleide mensen, de maatschappij moesten kunnen begrijpen. Om informatie duidelijker te maken ontwikkelde Neurath de zogeheten Isotype, een methode die met behulp van eenvoudige afbeeldingen grote getallen in statistieken verduidelijkt of moeilijke begrippen begrijpelijk maakt. Hij ontvluchtte in 1934 Oostenrijk en woonde van 1934-1940 in Den Haag in de Obrechtstraat 267.
Voormalig Joodsch Lyceum Fisherstraat (Fischerstraat 135)
Waar tegenwoordig de basisscholen Paul Krugerschool en De Springbok staan, stond in de jaren 1941-1943 het ‘Joodsch Lyceum Fisherstraat’. De huidige schoolgebouwen zijn of nieuwbouw, of in die mate aan de eisen van de tegenwoordige tijd aangepast dat er geen sporen meer terug te vinden zijn van het Joodsch Lyceum. Toch houden deze basisscholen de geschiedenis levend. Groep 8 leerlingen van deze basisscholen hebben les gekregen over de bijzondere plek waar zij nu naar school gaan, het oude Joodsch Lyceum en de Tweede Wereldoorlog. Op woensdag 2 april 2014 is een gedenksteen worden onthuld aan de gevel van het gymlokaal aan de Fisherstraat.
De ‘Stichting Nooit Meer’ en de Joodse inwoners van Scheveningen
Scheveningen kende voor de Tweede Wereldoorlog meer dan duizend Joodse inwoners. De Stichting Nooit Meer houdt zich sinds 1995 bezig met hun geschiedenis. Op 43 adressen van de Harstenhoekweg woonden 124 slachtoffers, in de Bosschestraat woonden 123 slachtoffers op 39 adressen en in de Arnhemschestraat 61 slachtoffers op 21 adressen. André van Kruijssen, de voorzitter van de Haagse Stichting Nooit Meer en jongste uit een gezin van acht kinderen geboren in het Harstenhoekkwartier in Scheveningen zet zich in om deze geschiedenis niet te laten vergaan. Scheveningen was ‘Sperrgebiet’ in de laatste jaren van de Tweede Wereldoorlog. Zijn vader was werkzaam bij de Gemeentedienst van Den Haag, in het geval van de vader André van Kruijssen bij de H.T.M. (Haagsche Tramweg Maatschappij).
Het protest van een gewone Joodse jongen uit de Schilderswijk
De Hagenees Levie Barbier werd op 15 oktober 1921 in de Schilderswijk geboren en woonde tot zijn gedwongen vertrek in 1941 naar Duitsland op de Rembrandtstraat 23, de Haagse arbeiderswijk die beter bekend staat als de Schilderswijk. Hij had voor de Tweede Wereldoorlog een opleiding tot bakker gevolgd maar kon in de economische crisis van de jaren dertig allen maar een baan vinden bij de Gemeente Den Haag als sjouwer. Barbier had geluk dat zijn joodse achtergrond niet bekend was bij de Gemeente maar kon niet ontkomen aan het lot van vele Hagenaars, de Arbeitsinzet. In Duitsland protesteerde hij veel en dit werd uiteindelijk zijn ondergang.
Yad Vashem-onderscheiding voor Hagenaar Joseph Willem Kolkman (1896-1944)
Hagenaar Joseph Willem Kolkman krijgt op 17 februari 2014 in het Ministerie van Buitenlandse Zaken postuum de Yad Vashem-onderscheiding uitgereikt. Kolkman redde het leven van vele Nederlandse Joden in de Tweede Wereldoorlog. Als waarnemend vice-consul in Frankrijk wist hij hen met de juiste documenten de grens naar Spanje over te krijgen. Zeventig jaar na zijn dood krijgt hij alsnog de Yad Vashem-onderscheiding en de hoogste Israëlische titel ‘Righteous among Nations’.
De oudste Torarol in Nederland
De synagoge van de Liberaal Joodse Gemeente Den Haag aan de Prinsessegracht herbergt een schat van onnoemelijke waarde, namelijk de oudste nog in gebruik zijnde Torarol ter wereld.