Over gebouwen, monumenten en andere tastbare resten van het oude Joods Den Haag
In het kader van Europese Dag van de Joodse Cultuur 2022 presenteert de Stichting Joods Erfgoed Den Haag op vrijdag 9 september in de Glazen Zaal aan de Prinsessegracht 26 in Den Haag de publicatie ‘Boeken op het Binnenhof’ geschreven door historicus en journalist Ewoud Sanders.
De familie Dunkelgrün emigreerde in 1918 vanuit Polen naar Duitsland en tien jaar later naar Nederland. Het gezin belandde in Den Haag waar de uit Warschau afkomstige Menasche (Manasche/Moritz) Dunkelgrün in 1934 aan de Prinses Mariestraat 9 de Eerste Hollandsche Gordijnen- en Kleedjesfabriek N.V. heeft opgericht.
In 1934 besloot het gezin Schaeffer het nazistische Duitsland te verlaten en vanuit Berlijn naar Den Haag te verhuizen. Herbert Schaeffer en Paula Schaeffer-May huurden aan de Van Stolklaan 1 een fraaie villa en begonnen daar een pension. Na de Duitse bezetting in mei 1940 verhuisde het gezin Schaeffer en openden daar opnieuw een pension, ditmaal met Joodse gasten. Dochter Dorit ging als verpleegster werken in de psychiatrische inrichting Apeldoornse Bosch. De oorlogsjaren werden getekend door deportatie en onderduik, maar alle leden van het gezin Schaeffer overleefden de oorlog.
Op 6 december 1923 richtte de Joodse ondernemer Bernard Bercovitz in Den Haag de metaalgroothandel N.V. Montan Export op. De firma handelde in ertsen, ruwijzer- en ferro-legeringen, walsproducten van ijzer en staal, stalen smeed- en gietstukken, metalen, machines en apparaten. In 1944 heeft de Duitse bezetter de onderneming geliquideerd. Maar na de oorlog vond rechtsherstel plaats en konden de teruggekeerde directieleden de activiteiten opnieuw oppakken.
Op 21 en 28 september 2022 zijn er 60 nieuwe stolpersteine geplaatst. Thans liggen er in Den Haag 335 stolpersteine.
In juni en juli 2022 zijn er 108 nieuwe stolpersteine in Den Haag geplaatst. 104 stolpersteine zijn geplaatst ter nagedachtenis van vermoorde Joodse inwoners van Den Haag, 2 stolpersteine zijn geplaatst
De Stichting Joods Erfgoed Den Haag kreeg unieke historische films van filmmaker Mau Schaap. Hij en zijn echtgenote Bep Schaap-Bedak waren de eigenaren van de Roxy-bioscoop in de Boekhorststraat en de bioscoop Du Midi in het Bezuidenhout. Op basis van interviews en deze films maakte regisseur Arbel Eshet de documentaire ‘Door de lens van Mau Schaap – Joods Den Haag na de oorlog’.
Aan het begin van de negentiende eeuw kwam David d’Ancona naar Den Haag. In de daaropvolgende 100 jaar speelde de familie D’Ancona een belangrijke rol in de Sefardische gemeente in Den Haag.
Vanaf het begin van de 17de eeuw woonden er Joden in Den Haag. Voordat in 1726 de Portugese synagoge aan de Prinsessegracht werd geopend kwamen de Portugese of Sefardische Joden van Den Haag in andere gebouwen in Den Haag bijeen. Informatie over synagogen vinden wij vanaf het laatste kwart van de 17de eeuw.
Een verhaal over de oude Portugese synagogen van Den Haag.
In 2026 is het 300 jaar geleden dat de synagoge werd ingewijd door de Sefardische gemeente Honen Dal en is het tevens 50 jaar geleden dat de synagoge werd heringewijd door de Liberaal Joodse Gemeente Beth Jehoeda.
Weinig families hebben zo hun stempel gedrukt op de Nederlandse journalistiek als de Joodse familie Belinfante in Den Haag. Twee eeuwen lang waren de Belinfantes in meerdere opzichten gezichtsbepalend.
De maatregelen van de Duitse bezetter tegen de Joodse bevolking van Den Haag begonnen al in het eerste oorlogsjaar. Hun rechten werden maand na maand ingeperkt. In de zomer van 1942 werd een nieuw dieptepunt bereikt. Toen bepaalde de bezetter dat alle Joden uit Den Haag moesten vertrekken. Vervolgens is tussen augustus 1942 en april 1943 het merendeel van de Haagse Joden naar Westerbork en daarvandaan naar vernietigingskampen gedeporteerd.
De eerste razzia’s in Den Haag vonden op 22 augustus 1942 plaats.
Op 25 maart 2021 heeft de gemeenteraad van Den Haag met veertig stemmen voor en drie tegenstemmen het initiatiefvoorstel van raadsleden Pieter Grinwis, (ChristenUnie/SGP Den Haag) en Judith Oudshoorn-van
De Stichting tot instandhouding van de Joodse begraafplaats te ’s-Gravenhage is op zoek naar enthousiaste vrijwilligers om op vrijdag 12 maart 2021 te helpen op de oude Joodse begraafplaats aan de Scheveningseweg.
Woensdagavond 13 januari 2021vertelden Robert Kiek en Menno van der Reis, bestuursleden van de Stichting Joods Erfgoed Den Haag, in het programma Het Museum van Nederland over een bijzondere ontwerptekening van het Joods weeshuis in Den Haag uit 1932. Dit bijzondere document is geselecteerd voor de expositie in de Kunsthal Rotterdam.
Op zondag 6 september 2020 is het de Europese Dag van de Joodse Cultuur. In meer dan 300 steden in ruim 30 Europese landen wordt op deze dag getoond hoe de Joodse cultuur en tradities in het plaatselijk leven verankerd zijn. De Stichting Joods Erfgoed Den Haag organiseert op deze dag tweemaal een rondwandeling in de stad langs plaatsen met een Joodse geschiedenis.
Op 27 januari 2020 is het initiatiefvoorstel ‘Waardeer Joods erfgoed, weer antisemitisme. Voorstellen voor een herwaardering van het Joods erfgoed en een aanpak van Jodenhaat in Den Haag’ van raadsleden Pieter Grinwis (ChristenUnie/SGP Den Haag) en Judith Oudshoorn-van Ginderen (Haagse VVD) aan de gemeenteraad van Den Haag aangeboden. Meer informatie over hun voorstel is te vinden op onze website.
Op zondagmiddag 23 februari houdt dr. Corien Glaudemans, bestuurslid van de Stichting Joods Erfgoed Den Haag, een lezing over haar onderzoek naar Joodse Hagenaars die van juni tot oktober 1942 gedwongen waren arbeid te verrichten in Nederlandse werkkampen in noordoost-Nederland. Belangstellenden zijn welkom.
Op 5 oktober 2019 zijn in Den Haag 24 nieuwe Stolpersteine/struikelstenen geplaatst. In totaal zijn er in Den Haag thans 156 gedenksteentjes geplaatst.
In 1925 kocht Abraham Mozes Manuskowski een winkel naast de Grote Synagoge aan de Wagenstraat 105. Daar vestigde hij zijn Postzegelhandel Manuskowski. Nog steeds draagt de postzegelhandel op dit adres de naam Manuskowski.
