Op 10 en 11 februari zijn in Den Haag 32 Stolpersteine/struikelstenen geplaatst, 31 voor Joodse oorlogsslachtoffers en 1 voor een verzetsman. In totaal zijn er thans 60 gedenksteentjes geplaatst.
Nieuwe Stolpersteine/struikelstenen in Den Haag
Categorie: Erfgoed
Over gebouwen, monumenten en andere tastbare resten van het oude Joods Den Haag
De Heilige Arke van de Grote Synagoge in de Wagenstraat
Na de brandstichting in april 1941 in de Grote Synagoge in de Wagenstraat 103 is een foto gemaakt van de verwoeste Heilige Arke (in het Hebreeuws Aron Hakodesj) in het gebouw. Bij het zien van deze foto was maar één conclusie te trekken: de kast waarin de Tora- of Wetsrollen waren opgeborgen, was reddeloos verloren. Toch klonk telkens opnieuw het verhaal dat deze Aron Hakodesj zich in Israël zou bevinden. Het was de aanleiding voor een onderzoek naar de geschiedenis van de Heilige Arke van de Grote Synagoge in de Wagenstraat en de achtergronden van deze brandstichting in april 1941.
Michel Godefroi (1813-1882), de eerste Joodse minister van Nederland
Michel Godefroi (1813-1882), was het eerste Joodse Tweede Kamerlid en de eerste Joodse minister. Hij woonde van 1853 tot 1882 in Den Haag. Samen met zijn echtgenote Judith (Julie) Machiels ligt hij begraven op de Joodse begraafplaats in Scheveningen.
De broodjeswinkel van Marcus in de Wagenstraat
In 1940 opende Leo Marcus een restaurant, annex broodjeszaak in Den Haag. Lunchroom ‘Marcus’ was van april 1940 tot omstreeks 1990 gevestigd aan de Wagenstraat 69. Daar werden hongerige magen gestild met koosjere broodjes.
Foto Hijmans – HAFO in Den Haag
Honderd jaar geleden, in augustus 1916, startte Jacob Bernard Hijmans in de Wagenstraat een fotobedrijf in de Wagenstraat. De naam van de fotozaak werd omstreeks 1935 gewijzigd in HAFO. Tot op heden is een fotowinkel met deze naam in de Wagenstraat te vinden.
Duitse en Oostenrijkse vluchtelingenkinderen in Den Haag
Al direct na de machtsovername door de Nazi’s in 1933 kreeg het Joodse weeshuis in de Pletterijstraat 66 in Den Haag hulpverzoeken vanuit Duitsland om kinderen in het weeshuis op te nemen. Vanaf eind december 1938 kwamen er meer dan 150 Oostenrijkse en Duitse vluchtelingenkinderen naar Den Haag. Over de opvang van de Joodse kinderen in villa Ockenburgh is een video gemaakt, die op deze webpagina te zien is.
Rembrandt Theater
Het Rembrandt Theater aan het Lorentzplein in het Haagse Laakkwartier sloot in 1967 de deuren, maar na vijftig jaar weten nog steeds veel Hagenaars dat op het plein een bioscoop stond. De bewogen geschiedenis van het Rembrandt Theater en zijn eigenaren Curt Hirschberg, Erwin Hirschberg en Alfred Leipziger is echter nauwelijks bekend.
Dreese Juweliers aan de Korte Poten
Bijna honderd jaar was aan de Korte Poten 32 in Den Haag de juwelierszaak Dreese gevestigd.
Tentoonstelling ‘Joods Den Haag’, vele activiteiten in het Haags Historisch Museum
In het Haags Historisch Museum is tot 13 november de tentoonstelling ‘Joods Den Haag van de 17de eeuw tot nu’ te zien. Rond de tentoonstelling worden tal van activiteiten georganiseerd zoals lezingen, rondwandelingen en een bezoek aan de synagoge aan de Prinsessegracht.
Familiedag Boas en Cats in Den Haag
Op 29 augustus wordt in Den Haag de jaarlijks reünie georganiseerd voor leden van de Joodse families Boas en Cats. Deze dag kent een uitgebreid programma: een rondwandeling door de Voormalige Joodse buurt, een lezing over Joods Den Haag, een bezoek aan de tentoonstelling in het Haags Historisch Museum en een bezoek aan de Joodse begraafplaats.
Sociale woningbouw voor Joodse Hagenaars
Den Haag kende voor de oorlog twee Joodse woningbouwverenigingen: Vereeniging tot het Verschaffen van Woningen aan Minvermogenden (VVWM) in de Schilderswijk en Mischkenot Israël in de Schilderswijk en Transvaal. VVWM bestaat nog steeds. Onlangs verscheen van Richard Kleinegris, Fred van der Burg en Just de Leeuwe het boek ‘Compact en Harmonisch. Sociale woningbouw in Den Haag 1850-2015’. De auteurs schetsen de belangrijke momenten die door de jaren heen de bouw van sociale huurwoningen hebben beïnvloed en besteden ook ruime aandacht aan de Joodse sociale woningbouw.
nieuwe Gids van Joods erfgoed in Nederland
Op donderdagmiddag 26 april presenteerden auteurs Paul Vigeveno en Jan Stoutenbeek in het Joods Historisch Museum hun ‘Gids van joods erfgoed in Nederland’. Per streek en plaats beschrijven zij vele gebouwen, monumenten, plekken en objecten die te maken hebben met de Joodse cultuur, religie en geschiedenis in Nederland.
Nieuw Joods Herdenkingsmonument in Den Haag
Naar verwachting zal in 2016 op het Rabbijn Maarsenplein in Den Haag het nieuwe Joods Herdenkingsmonument worden onthuld. Het gedenkteken Davidster van de Gedempte Gracht krijgt een plaats bij de plaquette ‘Rachel weent’ en het Joods Kindermonument.
Bankier Tobias Boas (1696-1782)
Een van de beroemdste Joodse Hagenaars in de achttiende eeuw was de Asjkenazische bankier Tobias Boas (1696-1782), de zoon van een Poolse immigrant.
Papierfabriek Esveha
Aan de Rijswijkseweg 512 was van 1915 tot eind jaren tachtig het imposante fabrieksgebouw van papierhandel en kantoorartikelen NV Esveha gevestigd.
De naam Esveha is ontleend aan de oprichter en de eerste vestigingsplaats van de onderneming. In 1878 begon Ph. Simons (1834-1904) een kartonnagefabriekje aan de Stille Veerkade in Den Haag en voerde als fabrieksmerk de letters S.V.H.: Simons-Veerkade-Haag.
Om nooit te vergeten: Maastrichtsestraat in Scheveningen
Bewoners van de Maastrichtsestraat in Scheveningen wilden de Joodse slachtoffers in hun straat niet vergeten. Als monument kreeg de straat een nieuwe naam: Deportatie van Zestien Joodse Families Straat.
Joodse oorlogsslachtoffers en de inning van erfpacht en straatgeld
Het naoorlogse gemeentebestuur van Den Haag confronteerde teruggekeerde Joodse huiseigenaren met naheffing van erfpacht en straatgeld over de periode dat zij ondergedoken zaten of in concentratiekampen verbleven. Ondanks protesten van de aangeslagen eigenaren en van een aantal gemeenteraadsleden, die een beroep deden op een billijke behandeling, besloot de gemeente niet van invordering af te zien.
Herinneringen van een Joodse weeshuisjongen
Op 4 mei 1932 vond de opening van het nieuwe Joodse weeshuis aan de Pletterijstraat 66 plaats. Ter gelegenheid van de opening vertelde David van der Stam in de Ha’amoed-De Vuurzuil, het weekblad voor Joods Den Haag, over zijn herinneringen aan het oude weeshuis in de Raamstraat 45.
Zwitserse brieven van vluchteling Ies Bachrach
In een woonhuis aan de Haagse Denneweg trof historicus Hans Pols een koffer aan met foto’s, correspondentie en andere papieren afkomstig van Ies Bachrach (1914-2000). De documenten dateren uit de periode september 1942 tot en met 1945 en beschrijven de vlucht van de Joodse Bachrach uit bezet Nederland en de tijd dat hij als vluchteling in Zwitserland verbleef.
Modewinkel Etam in Den Haag
De eerste Etam-winkels in Nederland werden in 1923 geopend. De Joodse ondernemer Julius Korijn (Amsterdam, 1882-Auschwitz, 1942) verwierf op 14 maart 1923 de rechten om de merknaam te voeren en de producten van Etam te gaan verkopen.