Over gebouwen, monumenten en andere tastbare resten van het oude Joods Den Haag
Op 5 april 1943 verbood Harmen Westra (1883-1959), van 1942-1945 NSB-burgemeester van Den Haag, dat namen van Joden voor de namen van straten, lanen of pleinen in Den Haag gebruikt mochten worden. Zeven Haagse straten kregen een andere naam.
Op zondag 13 september 2015 (Afwijkende datum ten opzichte van andere Europese steden) organiseert de Stichting Joods Erfgoed Den Haag opnieuw de Europese Dag van de Joodse Cultuur (EDJC). U kunt het programma bijwonen in de conferentiezaal van het CIDI, Jagerstraat 4 in Den Haag. Vrij en gratis toegang.
De Haagse schilders Salomon, Mauritz en Elchanon Verveer waren de eerste zeer succesvolle Joodse kunstenaars in Nederland. Zelfs leden van het Koninklijk Huis behoorden tot hun klantenkring.
Het project ‘Ellis & Bernie’ is gebaseerd op het waargebeurde verhaal van Ellis Cohen Paraira en Bernie (Barend) Spier, twee Joodse jongeren uit Scheveningen. Zij raakten in 1942 hevig verliefd en droomden op een bankje in het Belgisch Park van een gezamenlijke toekomst. Toen Ellis in 1942 ging onderduiken, beloofden zij elkaar een dagboek bij te houden.
De IJzergieterij en –pletterij Enthoven is sinds 1905 uit Den Haag verdwenen, maar de naam is in de stad nog altijd een begrip. Vele leden van de ondernemende Joodse familie Enthoven zijn in de negentiende eeuw in Den Haag bij deze fabriek betrokken geweest.
Op 27 maart 2015 verscheen het boek van Corry van Straten over de geschiedenis van de stichtingen Rosenburg en Bloemendaal in de Tweede Wereldoorlog Corry van Straten, gepensioneerd geestelijk verzorgster
In de nieuwe woonwijk Vroondaal-Zuid in het Stadsdeel Loosduinen worden de straten vernoemd naar Nobelprijswinnaars voor de literatuur. Ook de Joodse Duitse dichteres Nelly Sachs, winnares van de Nobelprijs voor de literatuur in 1966, krijgt hier een straatnaam.
De Haagse bankier en journalist Salomon Frederik (Fred) van Oss werd op 10 april 1868 geboren in Vierlingsbeek (Noord-Brabant) en groeide op in een traditioneel Joods gezin. Hij overleed op 31 januari 1949 in Den Haag.
De Joodse beeldend kunstenaar Ralph Prins (88) is op 23 januari 2015 in zijn woonplaats Den Haag overleden. Prins was een veelzijdig kunstenaar en maakte onder andere foto’s en grafische ontwerpen. Zijn affiches, waaronder werken in opdracht van UNESCO, toneelgezelschappen en Amnesty International, zijn geëxposeerd in binnen- en buitenland. Beroemd is zijn ontwerp voor het Nationaal Monument Kamp Westerbork. Hij ontwierp ook tal van andere oorlogsmonumenten.
Lodewijk Ernst Visser (Amersfoort, 21 augustus 1871 – Den Haag, 17 februari 1942) advocaat, lector Volkerenrecht en president van de Hoge Raad der Nederlanden. Hij oefende tijdens zijn leven tal van maatschappelijke functies uit bij Joodse organisaties. In de Tweede Wereldoorlog verzette hij zich herhaaldelijk openlijk tegen maatregelen van de Duitse bezetter.
In de jaren dertig van de vorige eeuw waren de nieuwe Milkbars razend populair. Nicolette Faber-Wittenberg van het Haags Gemeentearchief deed onderzoek naar de eerste Milkbar in Nederland. Dit was Tocci’s Milkbar aan de Hofsingel van de Joodse Salomon Jacob Tokkie, die zich Harri Tocci liet noemen.
De sluiting op 2 april 1993 van de winkel in kosjere levensmiddel van Mouwes gaf aan velen het gevoel dat hiermee het laatste stukje van de oude Joodse ‘Buurt’ van Den Haag was verdwenen. Het winkeltje op de hoek van de Gedempte Gracht en de Bezemstraat was een begrip voor Joodse en niet-Joodse Hagenaars.
Op de Europese dag van de Joodse cultuur zal Stichting Joods Erfgoed Den Haag op zondag 14 september weer deelnemen aan de EUROPESE DAG VAN DE JOODSE CULTUUR IN DEN HAAG. Het thema dit jaar is ‘Vrouwen in het Jodendom’. Half augustus zal het volledige programma en de te bezoeken locaties op deze website worden geplaatst.
Al maanden prijkt de heruitgave van het boek Een dwaze maagd uit 1959 van de Haagse schrijfster Ida Simons bovenaan de lijsten van bestverkochte Nederlandse boeken. Haar boek geeft een schitterende inkijk in het leven van bemiddelde Joodse gezinnen in Den Haag, Antwerpen en Berlijn omstreeks 1925.
Overal in Europa wordt dit jaar herdacht dat honderd jaar geleden de Eerste Wereldoorlog uitbrak. Nederland bleef in deze oorlog gespaard van het vele oorlogsgeweld, omdat de Duitse troepen ons land niet binnentrokken. Dit betekende niet dat ons land verstoken zou blijven van oorlogsleed.
In het Haagse verzet was ook een aantal Joodse mannen en vrouwen actief. Vier van hen waren Eleazar Blei Weissmann, Paul Cohen de Boer, Guus Sanders en Johanna Vis. Zij hebben hun verzetsactiviteiten met de dood moeten bekopen.
Otto Neurath (1882-1945) was een Weense wetenschapper, die zich zijn gehele leven heeft ingezet voor een betere wereld. Zijn opvatting was dat iedereen, en vooral ook niet-opgeleide mensen, de maatschappij moesten kunnen begrijpen. Om informatie duidelijker te maken ontwikkelde Neurath de zogeheten Isotype, een methode die met behulp van eenvoudige afbeeldingen grote getallen in statistieken verduidelijkt of moeilijke begrippen begrijpelijk maakt. Hij ontvluchtte in 1934 Oostenrijk en woonde van 1934-1940 in Den Haag in de Obrechtstraat 267.
Waar tegenwoordig de basisscholen Paul Krugerschool en De Springbok staan, stond in de jaren 1941-1943 het ‘Joodsch Lyceum Fisherstraat’. De huidige schoolgebouwen zijn of nieuwbouw, of in die mate aan de eisen van de tegenwoordige tijd aangepast dat er geen sporen meer terug te vinden zijn van het Joodsch Lyceum. Toch houden deze basisscholen de geschiedenis levend. Groep 8 leerlingen van deze basisscholen hebben les gekregen over de bijzondere plek waar zij nu naar school gaan, het oude Joodsch Lyceum en de Tweede Wereldoorlog.Woensdag 2 april om 11.30 uur zal als afsluiting van deze lessen en het bewustzijn over de geschiedenis van deze plaats een gedenksteen worden onthuld aan de gevel van het gymlokaal aan de Fisherstraat.
Scheveningen kende voor de Tweede Wereldoorlog meer dan duizend Joodse inwoners. De Stichting Nooit Meer houdt zich sinds 1995 bezig met hun geschiedenis. Op 43 adressen van de Harstenhoekweg woonden 124 slachtoffers, in de Bosschestraat woonden 123 slachtoffers op 39 adressen en in de Arnhemschestraat 61 slachtoffers op 21 adressen. André van Kruijssen, de voorzitter van de Haagse Stichting Nooit Meer en jongste uit een gezin van acht kinderen geboren in het Harstenhoekkwartier in Scheveningen zet zich in om deze geschiedenis niet te laten vergaan. Scheveningen was ‘Sperrgebiet’ in de laatste jaren van de Tweede Wereldoorlog. Zijn vader was werkzaam bij de Gemeentedienst van Den Haag, in het geval van de vader André van Kruijssen bij de H.T.M. (Haagsche Tramweg Maatschappij).
De synagoge van de Liberaal Joodse Gemeente Den Haag aan de Prinsessegracht herbergt een schat van onnoemelijke waarde, namelijk de oudste nog in gebruik zijnde Torarol ter wereld.
