Over gebouwen, monumenten en andere tastbare resten van het oude Joods Den Haag
In de jaren dertig van de vorige eeuw waren de nieuwe Milkbars razend populair. Nicolette Faber-Wittenberg van het Haags Gemeentearchief deed onderzoek naar de eerste Milkbar in Nederland. Dit was Tocci’s Milkbar aan de Hofsingel van de Joodse Salomon Jacob Tokkie, die zich Harri Tocci liet noemen.
De sluiting op 2 april 1993 van de winkel in kosjere levensmiddel van Mouwes gaf aan velen het gevoel dat hiermee het laatste stukje van de oude Joodse ‘Buurt’ van Den Haag was verdwenen. Het winkeltje op de hoek van de Gedempte Gracht en de Bezemstraat was een begrip voor Joodse en niet-Joodse Hagenaars.
Op de Europese dag van de Joodse cultuur zal Stichting Joods Erfgoed Den Haag op zondag 14 september weer deelnemen aan de EUROPESE DAG VAN DE JOODSE CULTUUR IN DEN HAAG. Het thema dit jaar is ‘Vrouwen in het Jodendom’. Half augustus zal het volledige programma en de te bezoeken locaties op deze website worden geplaatst.
Al maanden prijkt de heruitgave van het boek Een dwaze maagd uit 1959 van de Haagse schrijfster Ida Simons bovenaan de lijsten van bestverkochte Nederlandse boeken. Haar boek geeft een schitterende inkijk in het leven van bemiddelde Joodse gezinnen in Den Haag, Antwerpen en Berlijn omstreeks 1925.
Overal in Europa wordt dit jaar herdacht dat honderd jaar geleden de Eerste Wereldoorlog uitbrak. Nederland bleef in deze oorlog gespaard van het vele oorlogsgeweld, omdat de Duitse troepen ons land niet binnentrokken. Dit betekende niet dat ons land verstoken zou blijven van oorlogsleed.
Otto Neurath (1882-1945) was een Weense wetenschapper, die zich zijn gehele leven heeft ingezet voor een betere wereld. Zijn opvatting was dat iedereen, en vooral ook niet-opgeleide mensen, de maatschappij moesten kunnen begrijpen. Om informatie duidelijker te maken ontwikkelde Neurath de zogeheten Isotype, een methode die met behulp van eenvoudige afbeeldingen grote getallen in statistieken verduidelijkt of moeilijke begrippen begrijpelijk maakt. Hij ontvluchtte in 1934 Oostenrijk en woonde van 1934-1940 in Den Haag in de Obrechtstraat 267.
Waar tegenwoordig de basisscholen Paul Krugerschool en De Springbok staan, stond in de jaren 1941-1943 het ‘Joodsch Lyceum Fisherstraat’. De huidige schoolgebouwen zijn of nieuwbouw, of in die mate aan de eisen van de tegenwoordige tijd aangepast dat er geen sporen meer terug te vinden zijn van het Joodsch Lyceum. Toch houden deze basisscholen de geschiedenis levend. Groep 8 leerlingen van deze basisscholen hebben les gekregen over de bijzondere plek waar zij nu naar school gaan, het oude Joodsch Lyceum en de Tweede Wereldoorlog. Op woensdag 2 april 2014 is een gedenksteen worden onthuld aan de gevel van het gymlokaal aan de Fisherstraat.
Scheveningen kende voor de Tweede Wereldoorlog meer dan duizend Joodse inwoners. De Stichting Nooit Meer houdt zich sinds 1995 bezig met hun geschiedenis. Op 43 adressen van de Harstenhoekweg woonden 124 slachtoffers, in de Bosschestraat woonden 123 slachtoffers op 39 adressen en in de Arnhemschestraat 61 slachtoffers op 21 adressen. André van Kruijssen, de voorzitter van de Haagse Stichting Nooit Meer en jongste uit een gezin van acht kinderen geboren in het Harstenhoekkwartier in Scheveningen zet zich in om deze geschiedenis niet te laten vergaan. Scheveningen was ‘Sperrgebiet’ in de laatste jaren van de Tweede Wereldoorlog. Zijn vader was werkzaam bij de Gemeentedienst van Den Haag, in het geval van de vader André van Kruijssen bij de H.T.M. (Haagsche Tramweg Maatschappij).
De synagoge van de Liberaal Joodse Gemeente Den Haag aan de Prinsessegracht herbergt een schat van onnoemelijke waarde, namelijk de oudste nog in gebruik zijnde Torarol ter wereld.
De Stichting Joods Erfgoed Den Haag verzorgde op zondag 29 september (in het kader van de European Day of Jewish Culture 2013) de Dag van de Joodse Cultuur in Den Haag. Vele honderden mensen kwamen al vroeg naar het gebouw van CIDI om het programma bij te wonen.
Op maandag 11 november nam Ronny Naftaniël, secretaris van onze Stichting Joods Erfgoed Den Haag, afscheid van het Centrum Informatie en Documentatie Israel (CIDI). Als directeur van het CIDI heeft Ronny zich 33 jaar ingezet voor de staat Israel en het voor het recht van het Joodse volk om in veiligheid en vrijheid te leven. Bekijk ook de documentaire ‘CIDI 40 jaar’.
Na een afwezigheid van zestig jaren in Den Haag zijn in 2003 de door de Nazi’s geroofde archieven van Haagse Joodse instellingen teruggekeerd. De vele honderden dossiers uit de periode 1850-1943 werden teruggevonden in Tsjechië en Moskou.
Op 29 september 2013 vond in het kader van de European Day of Jewish Culture de Dag van de Joodse Cultuur in Den Haag plaats. De speciaal voor deze dag uitgebracht brochure ‘Joods Erfgoed Den Haag’ voerde wandelaars onder andere langs het winkelpand van het voormalige Modehuis Gerzon in de Venestraat.
Het bestuur van de organisatie B’nai B’rith – Loge Hollandia Den Haag en het bestuur van de Stichting David Roos-Weijl hebben onlangs de Stichting Joods Erfgoed Den Haag een geldbedrag gedoneerd. De Stichting Joods Erfgoed Den Haag is beide besturen zeer erkentelijk voor de ontvangen donaties.
Aan de Harstenhoekweg in Scheveningen woonden omstreeks 1935 enige tientallen Joodse families. In 2003 trof de eigenaar van het woonhuis aan de Harstenhoekweg 111 in de kelder onder zijn woning tijdens verbouwingswerkzaamheden enige honderden documenten aan van drie Joodse families. Voordat de gezinsleden van deze families waren ondergedoken of gedeporteerd, hadden zij in de kelderruimte van het pand aan de Harstenhoekweg de documenten proberen in veiligheid te brengen.
Stichting Joods Erfgoed Den Haag verzorgt op zondag 29 september de DAG VAN DE JOODSE CULTUUR IN DEN HAAG.
Op deze dag kunt u lezingen volgen, een documentaire bekijken, een speciale tentoonstelling bezoeken over de Joodse Cultuur in Den Haag en de dag zal muzikaal worden afgesloten. Deze dag is onderdeel van de Europese dag van de Joodse cultuur.
Na de succesvolle presentatie in de Schutterzaal van het Haags Historisch Museum van de Stichting Joods Erfgoed Den Haag, bleek er zeker lokaal maar ook landelijk grote aandacht voor de stichting en haar doelstellingen. Onder andere De Telegraaf, het Reformatorisch Dagblad, het Algemeen Dagblad, Haagse Dingen en De Oud Hagenaar schreven over de nieuwe stichting en haar doelstelling. Eén punt kwam veel ter sprake in de mediale uitingen, de roep om een Haags Joods Museum.
Jacques Levi Lassen (1884-1962) was een succesvolle Joodse zakenman, die de grondslag heeft gelegd voor de naoorlogse opbouw van de voormalige Joodse buurt achter het Spui.
Tijdens de Open Monumentendag op zondag 15 september 2013 zal op de Joodse begraafplaats aan de Scheveningseweg in Den Haag, speciale aandacht worden geschonken aan het 200ste geboortejaar van Salomon L. Verveer (1813-1876).
Haagse Dingen maakt films en verzorgt televisieuitzendingen over Den Haag. Programmamaker Dennis Simonis was ook aanwezig bij de officiële presentatie van de Stichting Joods Erfgoed Den Haag op 26 augustus in het Haags Historisch Museum. Hij maakte een uitgebreide reportage van de bijeenkomst. Bekijk hem hier.
