Voor de Tweede Wereldoorlog woonden er 17.000 Joden in Den Haag. Van de oude ‘Joodse wijk’ is weinig meer terug te vinden, maar de geschiedenis van de bewoners blijft boeien.
Jacob Levie de Reeder (1905-1944), was een begaafde Haagse pianist en componist. Zijn kleinkind tekende zijn levensverhaal op. De compositie Het Lied van de Zee van Jacob de Reeder is bewaard gebleven.
Over de geschiedenis van de broers Bernard en Jaap Matz uit Scheveningen schreef Dennis Koopman een indrukwekkend boek. De broers wisten in de Tweede Wereldoorlog verschillende keren op het nippertje uit handen van de bezetter te blijven. Ze schuilen in Den Haag en omstreken, in Baarn, Delft en uiteindelijk op een boerderij in Schipluiden.
Om de herinnering aan de Joodse familie Hamme uit Den Haag vast te leggen verschijnt deze week het boek ‘Ze leven niet meer, maar bestaan wel. De familie Hamme’. De huidige bewoner van de woning van de familie Hamme, Bert Kreemers, tekende de herinneringen op.
Op zondagmiddag 23 februari houdt dr. Corien Glaudemans, bestuurslid van de Stichting Joods Erfgoed Den Haag, een lezing over haar onderzoek naar Joodse Hagenaars die van juni tot oktober 1942 gedwongen waren arbeid te verrichten in Nederlandse werkkampen in noordoost-Nederland. Belangstellenden zijn welkom.
Veel van het vooroorlogse amusement werd gevoed door een stroom van Joodse artiesten. Een paar grote namen en locaties zijn in het collectieve geheugen bewaard gebleven, maar van de meeste weten we niets meer. Casper Postmaa deed onderzoek naar het Haagse Cabaret Hollandais met Sara Lessing alias Ilona Palmay.
Op zaterdag 16 november 2020 won tijdens The Hague Global Cinema Festival in het Filmhuis Den Haag de documentaire ‘Remembering: The Maurits Kiek Story’ van de Amerikaanse filmmaakster Cheryl Halpern over de Joodse verzetsman Maurits Kiek uit Den Haag de tweede prijs voor de beste documentaire.
In Den Haag stonden tot aan het begin van de Tweede Wereldoorlog tientallen zogenaamde sjabbatpaaltjes. In deze bijdrage wordt verhaald waar deze paaltjes stonden en waarvoor ze dienden.
In Den Haag was van 1932 tot 1941 en van 1945 tot begin jaren ’50 de Joodse padvindersgroep T.O.P. actief. De hoofdlijnen uit de geschiedenis van de groep zijn in een artikel beschreven. De auteur Hans van Spanning beschrijft kort ook andere Joodse scoutinggroepen in Nederland.
Op 18 augustus 1942 – 75 jaar geleden – vond in Den Haag het eerste transport van Joden met de trein vanuit het Station Staatsspoor (thans Centraal Station) naar Westerbork plaats. Fokke Zwaan schrijft over de familie Raphalowiz, die in deze trein zat.
Mr. L.E. Visserlezing 2019 door prof.dr. Marjan Schwegman ‘ “Niet domweg als Joden ten onder gaan”. Lodewijk Ernst Visser en het verzet van Joodse Nederlanders ‘. Met een inleiding door Mr. Maarten Feteris, president van de Hoge Raad der Nederlanden.
Het bestuur van de Stichting Joods Erfgoed Den Haag heeft de eer u uit te nodigen voor de vijfde “Mr. L.E. Visserlezing”. Deze heeft plaats op donderdag 13 juni 2019 om 15.30 uur in de Mr. L.E. Visserzaal van de Hoge Raad der Nederlanden, Korte Voorhout 8 te Den Haag. De lezing ‘Niet domweg als Joden ten onder gaan. Lodewijk Ernst Visser en het verzet van Joodse Nederlanders’ zal worden gehouden door prof.dr. Marjan Schwegman.
Toespraak van Robert Kiek, zoon van Maurits Kiek, bij de Nederlandse première van de documentaire Remembering: The Maurits Kiek Story. De documentaire Remembering: The Maurits Kiek Story is gemaakt door Cheryl Halpern.
De Stichting Joods Erfgoed Den Haag organiseert op 2 mei 2019 de presentatie en de première van de Engelstalige documentaire ‘Remembering: Maurits Kiek’ van de Amerikaanse documentairemaakster Cheryl Halpern. Zij heeft een film gemaakt waarin het leven van de Joodse verzetsman Maurits Kiek (1909-1980) uit Den Haag centraal staat. U bent van harte uitgenodigd bij de presentatie aanwezig te zijn (aanmelding verplicht).
Het CHAJ-centrum aan de Spaarwaterstraat 200 heeft een nieuwe ‘venster’tentoonstelling. In de ramen van het gebouw is de expositie ’18 lichtpunten in Joods Den Haag’ te zien.
De Nederlandse Kring voor Joodse Genealogie (NKvJG) heeft een aantal registers met genealogische gegevens van Joden uit 18de en 19de-eeuws Den Haag ‘vertaald’ en op schrift gepubliceerd. Deze zijn nu online in te zien.
Daaronder zijn ook Haagse registers. Nu zijn ook die met financiële steun van de Stichting Collectieve Maror-gelden Nederland (Maror) gedigitaliseerd en van de website van de NKvJG te downloaden. Het gaat om registers van trouw en begrafenissen, van naamaannemingen en besnijdenissen uit alle delen van het land.
Op 5 juni 2018 vindt de vierde Mr. L.E. Visserlezing plaats. Mr. Ernst Numann, vice-president Hoge Raad der Nederlanden en oud-voorzitter Centraal Joods Overleg, zal spreken over het onderwerp “Visser’s rechtsherstel, over geestkracht en optimisme, over rechtsherstel en blijvend onrecht”.
Een aantal jaren geleden trof een aannemer een in een pand in de Cillierstraat (Transvaal) in Den Haag een Verkadetrommel met brieven en foto’s van de familie Frank-Mogendorff aan. Deze archiefstukken worden tot oktober tentoongesteld bij de Stichting Atlantikwall Museum Scheveningen in de bunker aan de Badhuisweg.
Burgemeester Pauline Krikke heeft op 7 december 2017 de Adviescommissie voor Individueel Joods Moreel Rechtsherstel geïnstalleerd. Deze adviescommissie zal vanaf 1 januari 2018 de gemeente Den Haag adviseren over de individuele aanvragen voor moreel rechtsherstel. Tot eind 2018 kunnen Joodse particuliere woningeigenaren in Den Haag of hun nabestaanden, die na de oorlog straatbelasting en erfpacht hebben betaald over de periode 1942-1945, een aanvraag doen.
Op 6 december 2017 verscheen het boek van Robin te Slaa “Daar dit een immorele aanslag is”, De houding van de gemeente Den Haag tegenover Joodse eigenaren van onroerend goed 1940-1955. Het eerste exemplaar is op deze dag aangeboden aan burgemeester Krikke.
Deze maand presenteerde Eddy Boas zijn autobiografie ‘I’m not a victim. I am survivor’. Een bewogen verhaal van een Joodse Hagenaar die de eerste jaren van jeugd in het bezette Nederland, in Westerbork en het concentratiekamp Bergen-Belsen meemaakte. Met zijn moeder, broer en zus emigreerde hij in 1954 naar Australië en wist daar een nieuw bestaan op te bouwen.
