Voor de Tweede Wereldoorlog woonden er 17.000 Joden in Den Haag. Van de oude ‘Joodse wijk’ is weinig meer terug te vinden, maar de geschiedenis van de bewoners blijft boeien.
Uit het begin van de negentiende eeuw kennen we slechts één Joods gemeenteraadslid, de Sefardische rentenier Isaac (Henriques) de Castro. Na de invoering van de Gemeentewet in 1851 kwamen meer mannen met een Joodse achtergrond in de gemeenteraad. In de periode 1816-1941 kregen twintig Joodse Hagenaars een raadszetel.
In maart en april worden er verschillende lezingen gehouden over de geschiedenis van Joods Den Haag. Op 16 april kan er onder begeleiding een wandeling door de Joodse buurt en het Van Ostadehofje worden gemaakt.
Op 25 oktober 2015 verscheen het boek ‘Hier woonden wij. Hoe een stad zijn Joodse verleden herontdekt’ . De auteurs beschrijven het Joodse leven in Scheveningen vanaf circa 1900 tot aan de deportatie van de Joden in de Tweede Wereldoorlog. De focus van het boek ligt vooral op één Scheveningse straat: de Harstenhoekweg.
Vanaf 1750 vestigden zich enkele Joodse families in het Westland. Aan het eind van de 18de eeuw was het aantal Joden in dit gebied zo toegenomen, dat werd besloten een eigen Joodse gemeente op te richten. De auteurs van het boek ‘Joods leven in het Westland’ beschrijven uitgebreid de Joodse geschiedenis van dit gebied.
Henry Davis (ook genaamd Hirsch/Hirsj/Hartog David of Davison), was een Joodse industrieel die aan het einde van de achttiende eeuw in Den Haag aan de Bierkade korte tijd directeur was van een glasfabriek.
Na de Nederlandse capitulatie op 14 mei 1940 probeerden veel Joodse gezinnen op het allerlaatste moment via de haven van Scheveningen te ontkomen naar Engeland. Vissers wilden niet uitvaren. Vier studenten, die zich wilden aansluiten bij het Britse leger, weten de reddingsboot Zeemanshoop te stelen. Ook anderen wilden mee. Met meer dan veertig personen, de meeste Joden, verlieten die dag om negen uur ’s avonds de Scheveningse haven.
Baron Francesco Lopes Suasso (Amsterdam ca. 1657 – Den Haag 22 april 1710), was een Portugees-Joodse bankier in Den Haag en een van de rijkste inwoners van de Republiek der Zeven Verenigde Provinciën. Zijn vader Don Antonio werd door zijn diplomatieke diensten verheven tot baron.
De NIG Den Haag toonde op 9 juli aan vertegenwoordigers van de Haagse gemeente, de provinciale en de landelijke overheid het nieuwe CHAJ – Centrum voor Haagse Jiddisjkeit, het centrum ‘waar het verleden tot leven komt in het heden’. Het Haags Gemeentearchief is betrokken bij de permanente historische tentoonstelling in het centrum.
Op 29 juni 1940 vond in bezet Europa de eerste grote anti-Duitse demonstratie plaatsvond. Vele Hagenaars gingen die dag de straat op om hun afkeer van de bezetting te tonen. Naar aanleiding van dit protest namen de bezetters hun eerste anti-Joodse maatregel: de verwijdering van Joden uit de Luchtbeschermingsdienst.
Op woensdag 29 april heeft wethouder Boudewijn Revis samen met nabestaanden van de Joodse verzetsman Maurits Kiek (Den Haag, 5 augustus 1909 – Wassenaar, 13 februari 1980) het Maurits Kiekpad onthuld. Het fietspad loopt van de hoek van de Pompstationweg en de Van Alkemadelaan richting de Waalsdorpervlakte.
Op zondag 19 april 2015 tijdens de Jom Hasjoa bijeenkomst in de Kloosterkerk hield burgemeester Jozias van Aartsen de volgende toespraak om de slachtoffers van de Sjoa te gedenken.
Op vrijdag 3 april 2015 is de Joodse wiskundige Rolf Nihom op 90-jarige leeftijd overleden. De oud-wiskundeleraar aan het Nederlands Lyceum en het VCL (Vrijzinnig Lyceum) in Den Haag speelde een belangrijke rol in de totstandkoming van het boek ‘Slotakkoord der kinderjaren. Herinneringen aan het Joodsch Lyceum Fisherstraat’ en de oprichting van het gedenkteken in de Fischerstraat.
De bekendste Joodse krant in Den Haag was Ha’amoed – de Vuurzuil. Tussen 1931 en 1940 werd dit blad bij vele Joodse huishoudens in Den Haag bezorgd. Een belangrijk informatiebron voor de geschiedenis van vooroorlogs Joods Den Haag is het blad Ha’amoed – de Vuurzuil, dat in de jaren dertig van de vorige eeuw iedere twee weken verscheen.
Nicolette Adriana (Nicolette) Bruining (1886-1963) was theologe, docent aan de kweekschool van het Haagsch Genootschap en het 2de Stedelijk Gymnasium, en medeoprichtster en voorzitster van de VPRO. In de Tweede Wereldoorlog gaf zij thuis les aan Joodse studenten en hielp Joodse leerlingen bij hun onderduik.
Van 26 mei tot 1 juli 1778 was de geleerde Joodse wereldreiziger Chaïm Joseph David Azulai (Chida) (1724-1806) uit Palestina in Den Haag. Deze beroemde rabbijn hield een reiskroniek bij, waarin hij ook over zijn belevenissen in Den Haag schreef. Hij huwde in 1742 Sarah. Na het overlijden in 1773 van zijn eerste echtgenote hertrouwde hij in 1778 met Rachel, met wie hij tot aan zijn dood gehuwd zou blijven.
Op 29 november 1938 vond in Den Haag op het terrein van VUC aan de Schenkkade een speciale voetbalwedstrijd plaats om de duizenden Joodse vluchtelingen in ons land te steunen.
De uit een Joodse familie afkomstige Elias Stein is in 1748 geboren in Noordoost Frankrijk in het stadje Forbach bij Straatsburg. Aan het einde van de achttiende eeuw was hij de beroemdste schaakspeler van Europa. Stadhouder Willem V haalde hem naar Den Haag om schaaklessen te geven aan zijn beide zonen, de latere koning Willem I en prins Frederik (1774-1799).
Op dinsdag 11 november vond in het atrium het Haagse stadhuis aan het Spui een grote Yad Vashem-ceremonie plaats. Chaim Divon, ambassadeur van Israël in Nederland reikte, in aanwezigheid van burgemeester Van Aartsen, de Yad Vashem-onderscheidingen uit.
Wim Egger kreeg op 18 september 2014 tijdens een bijeenkomst in de ambassade van Israël uit handen van ambassadeur Haim Divon de Yad Vashem-onderscheiding voor zijn overleden vader William Arnold Egger (1900-1989). De Yad Vashem-onderscheiding is de hoogste Israëlische onderscheiding voor niet-Joden die tijdens de tweede wereldoorlog met gevaar voor eigen leven Joden hebben geholpen te overleven.
In het Haagse verzet waren ook een aantal Joodse mannen en vrouwen actief. Drie van hen waren Eleazar Blei Weissmann, Paul Cohen de Boer en Guus Sanders. Zij hebben hun verzetsactiviteiten met de dood moeten bekopen.
