Herinneringen aan laatste deportatie van Haagse Joden vastgelegd
Op 23 april 1943 vertrokken de twee laatste treinen met gedeporteerde Haagse Joden. De Duitse bezetter verklaarde Den Haag ‘judenfrei’. Tot deze laatste Haagse Joden hoorde de familie Hamme, vader David, moeder Branco en hun twee zonen, Salomon en Joël. Alle vier werden in Sobibor vermoord.
Boek ‘Ze leven niet meer, maar bestaan wel’
Om de herinnering aan de familie Hamme vast te leggen verschijnt op 23 april het boek Ze leven niet meer, maar bestaan wel. De familie Hamme. De huidige bewoner van de woning van de familie Hamme, Bert Kreemers, tekende de herinneringen op. Met dit boek komt er dus een blijvende herinnering, als het ware een papieren herinneringssteen.
De familie Hamme speelde een belangrijke rol in het vooroorlogse leven in Den Haag. David Hamme was secretaris van het kerkbestuur van de Nederlands Israëlitische Gemeente in Den Haag en initiatiefnemer van de bouw van synagoge in de De Carpentierstraat in het Bezuidenhout. Dat gebouw werd in 1994 gesloopt. Als secretaris van de Nederlands Israëlitische Gemeente wist hij in de Tweede Wereldoorlog het archief van die gemeente in veiligheid te brengen. Hij werd 45 jaar oud. De dag van de deportatie, 23 april 1943, was zijn laatste verjaardag.
Kamp Vught – Kindertransport – Sobibor
Na hun deportatie uit Den Haag kwam de familie Hamme in Kamp Vught terecht waar moeder Branco en zoon Joël op 7 juni 1943 met het zogeheten kindertransport werden gedeporteerd naar Sobibor waar ze meteen na aankomst op 11 juni 1943 werden vergast. Op 13 juli 1943 werden David Hamme en zijn oudste zoon Salomon ‘op transport gesteld’ naar Sobibor. Ook zij werden meteen na aankomst op 16 juli 1943 vergast.
Een papieren herinneringssteen
Het was de bedoeling om de publicatie van het boek te laten samenvallen met de plaatsing van Stolpersteine voor de woning van de familie Hamme. Omdat voortaan – zo werd begin dit jaar, voor de Coronacrisis, bekend – jaarlijks nog maar 35-40 herinneringsstenen in Den Haag worden gelegd, is de actuele wachtlijst van reeds aangevraagde herinneringsstenen twee jaar. Zou voor alle ruim 12.000 Joodse slachtoffers een herinneringssteen worden geplaatst, dan zijn daar met dit tempo bijna 300 (driehonderd) jaar mee gemoeid. Het boek over de familie is een papieren getuigenis over de Joodse familie Hamme, het is een papieren herinneringssteen.
Over de auteur Bert Kreemers
Bert Kreemers is zelfstandig onderzoeker en was onder meer secretaris van de Onderzoekscommissie Seksueel Misbruik van Minderjarigen in de Rooms-Katholieke Kerk (commissie-Deetman), van de onderzoekscommissie die de zogeheten Teevendeal heeft onderzocht (commissie-Oosting) en van de onderzoekscommissie die de moorden door Bart van U. op oud-minister Borst en diens oudste zus (de zaak Bart van U.) heeft onderzocht (commissie-Hoekstra).
Het boek- in pdf en te bestellen bij de auteur
Het boek Ze leven niet meer, maar bestaan wel. De familie Hamme is in digitale vorm te vinden onderaan deze webpagina. Papieren exemplaren zijn verkrijgbaar via info@bertkreemers.nl De kosten daarvan bedragen 10 euro (inclusief verzending).