Op vrijdag 16 juni zal ons bestuurslid Corien Glaudemans in het Haags Historisch Café (HHC) een lezing houden over haar onderzoek naar Joodse ondernemers in Den Haag in de periode 1930-1945.
Op 4 mei wordt in het Filmhuis in Den Haag ‘Door de lens van Mau Schaap’, een documentaire van de Stichting Joods Erfgoed Den Haag vertoont. Een unieke documentaire over Joods Den Haag in de eerste periode na de Tweede Wereldoorlog.
In de 18de eeuw zien we dat de Asjkenazisch-Joodse gemeente in Den Haag gaat groeien en intellectueel gaat bloeien. Centraal stonden in deze ontwikkeling de familie Boas en opperrabbijn Saul Halevi.
De familie Dunkelgrün emigreerde in 1918 vanuit Polen naar Duitsland en tien jaar later naar Nederland. Het gezin belandde in Den Haag waar de uit Warschau afkomstige Menasche (Manasche/Moritz) Dunkelgrün in 1934 aan de Prinses Mariestraat 9 de Eerste Hollandsche Gordijnen- en Kleedjesfabriek N.V. heeft opgericht.
Op 6 december 1923 richtte de Joodse ondernemer Bernard Bercovitz in Den Haag de metaalgroothandel N.V. Montan Export op. De firma handelde in ertsen, ruwijzer- en ferro-legeringen, walsproducten van ijzer en staal, stalen smeed- en gietstukken, metalen, machines en apparaten. In 1944 heeft de Duitse bezetter de onderneming geliquideerd. Maar na de oorlog vond rechtsherstel plaats en konden de teruggekeerde directieleden de activiteiten opnieuw oppakken.
Weinig families hebben zo hun stempel gedrukt op de Nederlandse journalistiek als de Joodse familie Belinfante in Den Haag. Twee eeuwen lang waren de Belinfantes in meerdere opzichten gezichtsbepalend.
Op 12 oktober 1935 werd in Den Haag bij het Landgoed Oosterbeek het complex Filmstad geopend. Het was een project van ondernemer, filmmaker en filmvertoner Loet Cohen Barnstijn (1880-1953). Een bijdrage van Raymund Schütz.
Het CHAJ-centrum aan de Spaarwaterstraat 200 heeft een nieuwe ‘venster’tentoonstelling. In de ramen van het gebouw is de expositie ’18 lichtpunten in Joods Den Haag’ te zien.
In 1940 opende Leo Marcus een restaurant, annex broodjeszaak in Den Haag. Lunchroom ‘Marcus’ was van april 1940 tot omstreeks 1990 gevestigd aan de Wagenstraat 69. Daar werden hongerige magen gestild met koosjere broodjes.
Honderd jaar geleden, in augustus 1916, startte Jacob Bernard Hijmans in de Wagenstraat een fotobedrijf in de Wagenstraat. De naam van de fotozaak werd omstreeks 1935 gewijzigd in HAFO. Tot op heden is een fotowinkel met deze naam in de Wagenstraat te vinden.
Het Rembrandt Theater aan het Lorentzplein in het Haagse Laakkwartier sloot in 1967 de deuren, maar na vijftig jaar weten nog steeds veel Hagenaars dat op het plein een bioscoop stond. De bewogen geschiedenis van het Rembrandt Theater en zijn eigenaren Curt Hirschberg, Erwin Hirschberg en Alfred Leipziger is echter nauwelijks bekend.
Het Haags Historisch Museum organiseert van 2 juli tot en met 13 november een grote tentoonstelling over de geschiedenis van Joods Den Haag.
Naast stukken uit het Haags Gemeentearchief en de eigen museumcollectie zijn bijzondere voorwerpen te zien van particulieren en uit de collecties van de Haagse Liberaal Joodse Gemeente en de Nederlands Israëlitische Gemeente Den Haag. Ook geeft het Joods Historisch Museum een groot aantal objecten in bruikleen.
Uit het begin van de negentiende eeuw kennen we slechts één Joods gemeenteraadslid, de Sefardische rentenier Isaac (Henriques) de Castro. Na de invoering van de Gemeentewet in 1851 kwamen meer mannen met een Joodse achtergrond in de gemeenteraad. In de periode 1816-1941 kregen twintig Joodse Hagenaars een raadszetel.
Een van de beroemdste Joodse Hagenaars in de achttiende eeuw was de Asjkenazische bankier Tobias Boas (1696-1782), de zoon van een Poolse immigrant.
Aan de Rijswijkseweg 512 was van 1915 tot eind jaren tachtig het imposante fabrieksgebouw van papierhandel en kantoorartikelen NV Esveha gevestigd.
De naam Esveha is ontleend aan de oprichter en de eerste vestigingsplaats van de onderneming. In 1878 begon Ph. Simons (1834-1904) een kartonnagefabriekje aan de Stille Veerkade in Den Haag en voerde als fabrieksmerk de letters S.V.H.: Simons-Veerkade-Haag.
In een woonhuis aan de Haagse Denneweg trof historicus Hans Pols een koffer aan met foto’s, correspondentie en andere papieren afkomstig van Ies Bachrach (1914-2000). De documenten dateren uit de periode september 1942 tot en met 1945 en beschrijven de vlucht van de Joodse Bachrach uit bezet Nederland en de tijd dat hij als vluchteling in Zwitserland verbleef.
De eerste Etam-winkels in Nederland werden in 1923 geopend. De Joodse ondernemer Julius Korijn (Amsterdam, 1882-Auschwitz, 1942) verwierf op 14 maart 1923 de rechten om de merknaam te voeren en de producten van Etam te gaan verkopen.
De Joodse verzetsman George John Lionel Maduro, naamgever aan de miniatuurstad Madurodam in Den Haag, werd op 15 juli 1916 op Curaçao geboren. Hij woonde vanaf 1926 in Den Haag en zat daar tijdens de Tweede Wereldoorlog ondergedoken. Zijn rol op 10 mei 1940 bij de herovering van Huis Dorrepaal op de Duitsers was groot. Maduro stierf op 8 februari 1945 in het concentratiekamp Dachau.
Henry Davis (ook genaamd Hirsch/Hirsj/Hartog David of Davison), was een Joodse industrieel die aan het einde van de achttiende eeuw in Den Haag aan de Bierkade korte tijd directeur was van een glasfabriek.
