In het kader van Europese Dag van de Joodse Cultuur 2022 presenteert de Stichting Joods Erfgoed Den Haag op vrijdag 9 september in de Glazen Zaal aan de Prinsessegracht 26 in Den Haag de publicatie ‘Boeken op het Binnenhof’ geschreven door historicus en journalist Ewoud Sanders.
In 1934 besloot het gezin Schaeffer het nazistische Duitsland te verlaten en vanuit Berlijn naar Den Haag te verhuizen. Herbert Schaeffer en Paula Schaeffer-May huurden aan de Van Stolklaan 1 een fraaie villa en begonnen daar een pension. Na de Duitse bezetting in mei 1940 verhuisde het gezin Schaeffer en openden daar opnieuw een pension, ditmaal met Joodse gasten. Dochter Dorit ging als verpleegster werken in de psychiatrische inrichting Apeldoornse Bosch. De oorlogsjaren werden getekend door deportatie en onderduik, maar alle leden van het gezin Schaeffer overleefden de oorlog.
Op 6 december 1923 richtte de Joodse ondernemer Bernard Bercovitz in Den Haag de metaalgroothandel N.V. Montan Export op. De firma handelde in ertsen, ruwijzer- en ferro-legeringen, walsproducten van ijzer en staal, stalen smeed- en gietstukken, metalen, machines en apparaten. In 1944 heeft de Duitse bezetter de onderneming geliquideerd. Maar na de oorlog vond rechtsherstel plaats en konden de teruggekeerde directieleden de activiteiten opnieuw oppakken.
Op 21 en 28 september 2022 zijn er 60 nieuwe stolpersteine geplaatst. Thans liggen er in Den Haag 335 stolpersteine.
In juni en juli 2022 zijn er 108 nieuwe stolpersteine in Den Haag geplaatst. 104 stolpersteine zijn geplaatst ter nagedachtenis van vermoorde Joodse inwoners van Den Haag, 2 stolpersteine zijn geplaatst
Van 1915 tot 1945 was aan de Prinsessegracht 114, op de hoek van het Korte Voorhout, de Princesse Schouwburg gevestigd. In 1924 kwam de Joodse Hugo Helm (1884-1943) naar Den Haag en werd directeur van de Princesse Schouwburg. Hij engageerde in 1926 de in Nederland populaire Fritz Hirsch Operette van de Joodse Fritz Hirsch (1888-1942). Tot mei 1940 trad dit gezelschap met veel succes op in Den Haag.
Ook de Haagse Bomenbuurt kende tot aan de Tweede Wereldoorlog veel Joodse in woners. In de oorlog zijn 123 Joodse inwoners uit de buurt gedeporteerd en vermoord. Miranda Vermeulen en Arthur Gelink deden uitgebreid archiefonderzoek en hebben de 123 namen en persoonlijke gegevens bij elkaar gebracht.
De Stichting Joods Erfgoed Den Haag kreeg unieke historische films van filmmaker Mau Schaap. Hij en zijn echtgenote Bep Schaap-Bedak waren de eigenaren van de Roxy-bioscoop in de Boekhorststraat en de bioscoop Du Midi in het Bezuidenhout. Op basis van interviews en deze films maakte regisseur Arbel Eshet de documentaire ‘Door de lens van Mau Schaap – Joods Den Haag na de oorlog’.
Paul Wessels schreef een artikel over de koopman Mosseh (Mozes) Machado (1643-1697). Hij behoorde tot een vooraanstaande Sefardische familie in Den Haag. Machado was bevriend met stadhouder-koning Willem III en zorgde voor grote leveranties aan het leger van de Republiek.
Aan het begin van de negentiende eeuw kwam David d’Ancona naar Den Haag. In de daaropvolgende 100 jaar speelde de familie D’Ancona een belangrijke rol in de Sefardische gemeente in Den Haag.
Mr.dr. A.J.E. (Ad) Havermans, voormalig burgemeester van Den Haag (1934-2022). Op 8 maart 2022 is oud-burgemeester Havermans overleden. Vanaf de oprichting van de Stichting Joods Erfgoed Den Haag in 2013 was hij lid van het Comité van Aanbeveling van de stichting.
John Dunkelgrün deed onderzoek naar de geschiedenis van zijn familie: de Dunkelgrüns uit Polen en de Kulcsárs uit Hongarije. In april verschijnt zijn boek ‘Waarheen moet ik gaan. Familie-epos over de omzwervingen van een Pools-Joodse en een Hongaars-Joodse familie op de vlucht’.
Vanaf het begin van de 17de eeuw woonden er Joden in Den Haag. Voordat in 1726 de Portugese synagoge aan de Prinsessegracht werd geopend kwamen de Portugese of Sefardische Joden van Den Haag in andere gebouwen in Den Haag bijeen. Informatie over synagogen vinden wij vanaf het laatste kwart van de 17de eeuw.
Een verhaal over de oude Portugese synagogen van Den Haag.
Op zaterdag 12 maart gaat in de nieuwe serie van het programma Verborgen Verleden oud-minister Hedy d’Ancona in Den Haag op zoek naar de geschiedenis van haar voorouders.
Op maandag 4 oktober 2021 kreeg Pacifico Marchesini in de synagoge van de Liberaal Joodse Gemeente in Den Haag postuum de Yad Vashem-onderscheiding uitgereikt voor zijn hulp bij de redding van Joodse inwoners van Den Haag.
Weinig families hebben zo hun stempel gedrukt op de Nederlandse journalistiek als de Joodse familie Belinfante in Den Haag. Twee eeuwen lang waren de Belinfantes in meerdere opzichten gezichtsbepalend.
Op 12 oktober 1935 werd in Den Haag bij het Landgoed Oosterbeek het complex Filmstad geopend. Het was een project van ondernemer, filmmaker en filmvertoner Loet Cohen Barnstijn (1880-1953). Een bijdrage van Raymund Schütz.
Op 3 mei 2021 vindt in Den Haag het herdenkingsprogramma Open Joodse Huizen – Huizen van Verzet plaats. Historicus Gijs Kruijtzer vertelt vanuit de Badhuisweg in Scheveningen over zijn Joodse familie die daar vanaf 1906 woonde.
Niet Mauthausen was de dodelijkste plek voor de eerste in februari 1941 in Amsterdam opgepakte Joden, blijkt uit het boek van Wally de Lang. Hun laatste uur sloeg in de gaskamer van het duistere kasteel Hartheim in Oostenrijk. Onder hen ook twaalf Hagenaars. Wally de Lang bracht een afschuwelijke massamoord aan het licht.
In de 18de eeuw is de Haagse bevolking verschillende malen geteisterd door een pokkenepidemie. In 1758, 1762, 1766, 1770, 1773 stierven in Den Haag jaarlijks meer dan 1000 mensen ten gevolge van deze ziekte. Het aantal patiënten is waarschijnlijk circa zeven keer zo groot geweest. Vooral jonge kinderen werden in de epidemiejaren getroffen.
In Den Haag werd gediscussieerd over het wel of niet laten inenten tegen het pokkenvirus, ook in Joodse kringen. De sefardische rabbijn Solomoh Saruco was tegenstander. Voorstander was de geleerde Abraham Hamburger. Hij was ook bekend als Abraham Nansich en woonde in het hart van de Joodse buurt in Den Haag.
