Op 10 en 11 februari zijn in Den Haag 32 Stolpersteine/struikelstenen geplaatst, 31 voor Joodse oorlogsslachtoffers en 1 voor een verzetsman. In totaal zijn er thans 60 gedenksteentjes geplaatst.
Nieuwe Stolpersteine/struikelstenen in Den Haag
Tag: personen
De Heilige Arke van de Grote Synagoge in de Wagenstraat
Na de brandstichting in april 1941 in de Grote Synagoge in de Wagenstraat 103 is een foto gemaakt van de verwoeste Heilige Arke (in het Hebreeuws Aron Hakodesj) in het gebouw. Bij het zien van deze foto was maar één conclusie te trekken: de kast waarin de Tora- of Wetsrollen waren opgeborgen, was reddeloos verloren. Toch klonk telkens opnieuw het verhaal dat deze Aron Hakodesj zich in Israël zou bevinden. Het was de aanleiding voor een onderzoek naar de geschiedenis van de Heilige Arke van de Grote Synagoge in de Wagenstraat en de achtergronden van deze brandstichting in april 1941.
Michel Godefroi (1813-1882), de eerste Joodse minister van Nederland
Michel Godefroi (1813-1882), was het eerste Joodse Tweede Kamerlid en de eerste Joodse minister. Hij woonde van 1853 tot 1882 in Den Haag. Samen met zijn echtgenote Judith (Julie) Machiels ligt hij begraven op de Joodse begraafplaats in Scheveningen.
Dick Houwaart (1927-2016), journalist, geschiedschrijver over Joods Den Haag
Donderdag 22 december overleed Dick Houwaart. Hij was journalist, directeur Voorlichting van het ministerie van Binnenlandse Zaken en de auteur van meer dan veertig boeken, waaronder het voor de historie van Joods Den Haag nog steeds belangrijke boek ‘Kehillo Kedousjo Den Haag. Een halve eeuw geschiedenis van Joods Den Haag’.
Ronny Naftaniel schreef een herdenkingsbericht over Dick Houwaart.
Foto Hijmans – HAFO in Den Haag
Honderd jaar geleden, in augustus 1916, startte Jacob Bernard Hijmans in de Wagenstraat een fotobedrijf in de Wagenstraat. De naam van de fotozaak werd omstreeks 1935 gewijzigd in HAFO. Tot op heden is een fotowinkel met deze naam in de Wagenstraat te vinden.
Rembrandt Theater
Het Rembrandt Theater aan het Lorentzplein in het Haagse Laakkwartier sloot in 1967 de deuren, maar na vijftig jaar weten nog steeds veel Hagenaars dat op het plein een bioscoop stond. De bewogen geschiedenis van het Rembrandt Theater en zijn eigenaren Curt Hirschberg, Erwin Hirschberg en Alfred Leipziger is echter nauwelijks bekend.
Mr. L.E. Visserlezing 2016 – inleiding en rede
Op 20 juni 2016 hield Mr. Geert J.M. Corstens, voormalig president van de Hoge Raad der Nederlanden, de tweede Mr. L.E. Visserlezing. In zijn rede stelde hij de rol van de rechtsstaat als beschermer van bedreigde mensen en groeperingen aan de orde. De lezing is thans op de website van de Stichting Joods Erfgoed Den Haag geplaatst. De tekst van de rede wordt voorafgegaan door de inleiding, die door Mr. Maarten W.C. Feteris, president van de Hoge Raad der Nederlanden, op deze dag heeft gehouden.
Dreese Juweliers aan de Korte Poten
Al bijna honderd jaar is aan de Korte Poten 32 in Den Haag de juwelierszaak Dreese gevestigd.
Joodse Talen
Op 4 september vond de Europese dag voor de Joodse Cultuur plaats. Het thema was dit jaar ‘Joodse Talen’. In Den Haag was er in de Glazen Zaal van de synagoge aan de Prinsessegracht een concert van Shura Lipovsky waarin liefdesliederen in het Hebreeuws, Jiddisch en Landino centraal stonden.
Een bijdrage van de National Library of Israel over de Joodse talen.
Tentoonstelling Joods Den Haag
Het Haags Historisch Museum organiseert van 2 juli tot en met 13 november een grote tentoonstelling over de geschiedenis van Joods Den Haag.
Naast stukken uit het Haags Gemeentearchief en de eigen museumcollectie zijn bijzondere voorwerpen te zien van particulieren en uit de collecties van de Haagse Liberaal Joodse Gemeente en de Nederlands Israëlitische Gemeente Den Haag. Ook geeft het Joods Historisch Museum een groot aantal objecten in bruikleen.
Mr. L.E. Visserlezing 2016 ‘De rechtstaat als beschermer van bedreigden’
Op maandag 20 juni vindt de tweede Mr. L.E. Visserlezing plaats. De lezing zal worden gehouden door Mr. Geert J.M. Corstens, voormalig president van de Hoge Raad der Nederlanden. Tijdens de lezing zal de rol van de rechtsstaat als beschermer van bedreigde mensen en groeperingen aan de orde worden gesteld.
Sociale woningbouw voor Joodse Hagenaars
Den Haag kende voor de oorlog twee Joodse woningbouwverenigingen: Vereeniging tot het Verschaffen van Woningen aan Minvermogenden (VVWM) in de Schilderswijk en Mischkenot Israël in de Schilderswijk en Transvaal. VVWM bestaat nog steeds. Onlangs verscheen van Richard Kleinegris, Fred van der Burg en Just de Leeuwe het boek ‘Compact en Harmonisch. Sociale woningbouw in Den Haag 1850-2015’. De auteurs schetsen de belangrijke momenten die door de jaren heen de bouw van sociale huurwoningen hebben beïnvloed en besteden ook ruime aandacht aan de Joodse sociale woningbouw.
Joodse gemeenteraadsleden van Den Haag (1824-1940)
Uit het begin van de negentiende eeuw kennen we slechts één Joods gemeenteraadslid, de Sefardische rentenier Isaac (Henriques) de Castro. Na de invoering van de Gemeentewet in 1851 kwamen meer mannen met een Joodse achtergrond in de gemeenteraad. In de periode 1816-1941 kregen twintig Joodse Hagenaars een raadszetel.
Bankier Tobias Boas (1696-1782)
Een van de beroemdste Joodse Hagenaars in de achttiende eeuw was de Asjkenazische bankier Tobias Boas (1696-1782), de zoon van een Poolse immigrant.
Papierfabriek Esveha
Aan de Rijswijkseweg 512 was van 1915 tot eind jaren tachtig het imposante fabrieksgebouw van papierhandel en kantoorartikelen NV Esveha gevestigd.
De naam Esveha is ontleend aan de oprichter en de eerste vestigingsplaats van de onderneming. In 1878 begon Ph. Simons (1834-1904) een kartonnagefabriekje aan de Stille Veerkade in Den Haag en voerde als fabrieksmerk de letters S.V.H.: Simons-Veerkade-Haag.
Joodse oorlogsslachtoffers en de inning van erfpacht en straatgeld
Het naoorlogse gemeentebestuur van Den Haag confronteerde teruggekeerde Joodse huiseigenaren met naheffing van erfpacht en straatgeld over de periode dat zij ondergedoken zaten of in concentratiekampen verbleven. Ondanks protesten van de aangeslagen eigenaren en van een aantal gemeenteraadsleden, die een beroep deden op een billijke behandeling, besloot de gemeente niet van invordering af te zien.
Herinneringen van een Joodse weeshuisjongen
Op 4 mei 1932 vond de opening van het nieuwe Joodse weeshuis aan de Pletterijstraat 66 plaats. Ter gelegenheid van de opening vertelde David van der Stam in de Ha’amoed-De Vuurzuil, het weekblad voor Joods Den Haag, over zijn herinneringen aan het oude weeshuis in de Raamstraat 45.
Modewinkel Etam in Den Haag
De eerste Etam-winkels in Nederland werden in 1923 geopend. De Joodse ondernemer Julius Korijn (Amsterdam, 1882-Auschwitz, 1942) verwierf op 14 maart 1923 de rechten om de merknaam te voeren en de producten van Etam te gaan verkopen.
George Maduro (1916-1945) en Madurodam
De Joodse verzetsman George John Lionel Maduro, naamgever aan de miniatuurstad Madurodam in Den Haag, werd op 15 juli 1916 op Curaçao geboren. Hij woonde vanaf 1926 in Den Haag en zat daar tijdens de Tweede Wereldoorlog ondergedoken. Zijn rol op 10 mei 1940 bij de herovering van Huis Dorrepaal op de Duitsers was groot. Maduro stierf op 9 februari 1945 in het concentratiekamp Dachau.
