Joodse gemeenteraadsleden van Den Haag (1824-1940)

De patriottentijd en de Bataafse revolutie bracht ook aan de Joden in Nederland meer vrijheid. De burgerlijke gelijkstelling was op 2 september 1796 een feit. Voor het eerst kregen Joden toegang tot het politieke leven in Nederland.

Uit het begin van de negentiende eeuw kennen we slechts één Joods gemeenteraadslid, de Sefardische rentenier Isaac (Henriques) de Castro. Na de invoering van de Gemeentewet in 1851 kwamen meer mannen met een Joodse achtergrond in de gemeenteraad. In de periode 1816-1941 kregen twintig Joodse Hagenaars een raadszetel.

Overzicht van Joodse gemeenteraadsleden van Den Haag:

Jacques Eliazer Andries (1824-1898)
– beroep: notaris
– stroming/kiesvereniging/partij: conservatief; Kiesvereeniging Nederland te ’s-Gravenhage; Kiesvereeniging Vaderland en Koning; Kiesvereeniging De Grondwet; Kiesvereeniging Scheveningen
– lid van de gemeenteraad van 1875-1888

Isaac (Henriques) de Castro (1771-1849)
– beroep: rentenier
– partij: niet bekend
– lid van de Municipale Raad van Den Haag van 1811-1813
– lid van de gemeenteraad van 1824-1849

Emanuel Deen (1860-1925)
– beroep: koopman
– partij: Vrijzinnig-Democratische Bond (VDB)
– lid van de gemeenteraad van 1908-1915
– verlaat Den Haag en vertrekt naar Londen in 1920

Aron van Dijk (1915- 18 augustus1942 in Neuengamme in Duitsland)
– beroep: kantoorbediende
– Partij: CPN (Communistische Partij van Nederland
– lid van de gemeenteraad van 1939-17 juni 1940

Eliezer Edersheim Bzn. (1860-1940)
– beroep: bankier aan het Plein 20; waarnemend directeur Gemeentelijke Credietbank te ’s-Gravenhage, directeur Bank Mendes Gans & Co.
– stroming: liberaal
– lid van de gemeenteraad van 1899-1909

Karel Enthoven Lzn. (1817-1895)
– beroep: directeur ijzerpletterij Enthoven
– kiesvereniging/partij: Kiesvereeniging Nederland te ’s-Gravenhage
– lid van de gemeenteraad van 1865-1875

Mr. Samuel Franzie Berenstein (1877-1918)
– beroep: advocaat; hoofdredacteur Joodsche Courant (1902-1904)
– partij: Vrijzinnig-Democratische Bond (VDB)
– lid van de gemeenteraad van 1913-1918

Mordechai (Martinus) Hijmans van Wadenoyen (1834-1908)
– beroep: directeur van importfirma Jacobus te Semarang in Nederlands-Indië
– kiesvereniging/partij: Liberale Kiesvereeniging
– lid van de gemeenteraad van 1889-1895

Michel Joëls (1881-1940)
– beroep: veehandelaar, koopman, afdelingschef bij de firma Enthoven
– partij: Liberale Unie (1921); Vrijheidsbond (1921-1931); Vrijzinnig-Democratische Bond (VDB) (1931-1940)
– ondervoorzitter Kiesvereeniging ‘Het Joodsche Gemeentebelang’
– lid van de gemeenteraad van 1919-1940

Prof.mr. Abraham Carel Josephus Jitta (1887-1958)
– beroep: jurist; Secretaris Raad van de Arbeid; hoofdredacteur van de ‘Groene Amsterdammer’; hoogleraars staatsrecht aan de TH Delft; hoofdredacteur van de Haagsche Courant
– partij: Vrijzinnig-Democratische Bond (VDB)
– lid van de gemeenteraad van 1923-1936

Hartog Koppel jr. (1857-1922)
– beroep: grossier in modefournituren
– partij: Liberale Unie
– lid van de gemeenteraad van 1913-1919

Mr. Abraham de Pinto (1811-1878)
– beroep: jurist; advocaat
– partij: niet bekend
– lid van de gemeenteraad van 1851-1878

Eliazer Polak (geb. 1891)
– beroep: arts
– partij: Vrijheidsbond; Liberale Staatspartij
– lid van de gemeenteraad van 1931- 17 december 1940 (ontslag bij verordening van rijkscommissaris Seyss Inquart)

Mr. Daniël Polak Daniëls (1825-1899)
– beroep: jurist; advocaat
– partij: niet bekend
– lid van de gemeenteraad van 1854-1899
– familienaam in 1853 gewijzigd van Polak in Polak Daniëls

Tanchem Polak Daniëls (1796-1853)
– beroep: effectenhandelaar; collecteur der staatsloterij
– partij: niet bekend
– lid van de gemeenteraad van 1851-1853
– familienaam in 1853 gewijzigd van Polak in Polak Daniëls

Mr. Henry August van Raalte (1852-1830)
– beroep: advocaat; kantonrechter in Den Haag
– partij: niet bekend
– lid van de gemeenteraad van 1891-1915

Jacob Simons (1845-1921)
– beroep: koopman
– partij: Liberale Unie
– lid van de gemeenteraad van 1895-1913
– wethouder van 1904-1913 (financiën)

Zadok Stokvis (1878-1947)
– beroep: leraar; inspecteur middelbaar onderwijs in Den Hag
– partij: Sociaal-Democratische Arbeiderspartij (SDAP)
– lid van de gemeenteraad van 1931-1938

Samuel Vas Dias (1854-1918)
– beroep: journalist; consul in Venezuela
– stroming/partij: liberaal
– lid van de gemeenteraad van 1901-1918

Elias Viskoper (1884-14 september 1942 in Auschwitz in Polen)
– beroep: leraar; accountant; boek- en steendrukker; eigenaar van bioscoop ‘Apollotheater’ in de Spuistraat
– partij: Bond van Handels- en Bedrijfsbelangen; Amusementspartij; Vrijheidsbond
– lid van de gemeenteraad van 1926-1931

—————————-
verder lezen

M. van Doorn (red.), m.m.v. L. Fledderus en H.M.B. Jacobs, De Haagse gemeenteraad 1816-1941 (Den Haag 1985)

Joden in de twintigste eeuw. Database Joods biografisch woordenboek www.jodeninnederland.nl (geraadpleegd april 2016)

Tsila Rädeker, ‘Moses is tot [de] Raad verheven’. De integratie van Amsterdamse, Rotterdamse en Haagse joden in de 19de eeuw’’, in: Holland 1 (2016) pp. 23-28