In Den Haag stonden tot aan het begin van de Tweede Wereldoorlog tientallen zogenaamde sjabbatpaaltjes. In deze bijdrage wordt verhaald waar deze paaltjes stonden en waarvoor ze dienden.
Sjabbatpaaltjes in Den Haag
Tag: gebouwen
Voer voor Haags-Joodse genealogen
De Nederlandse Kring voor Joodse Genealogie (NKvJG) heeft een aantal registers met genealogische gegevens van Joden uit 18de en 19de-eeuws Den Haag ‘vertaald’ en op schrift gepubliceerd. Deze zijn nu online in te zien.
Daaronder zijn ook Haagse registers. Nu zijn ook die met financiële steun van de Stichting Collectieve Maror-gelden Nederland (Maror) gedigitaliseerd en van de website van de NKvJG te downloaden. Het gaat om registers van trouw en begrafenissen, van naamaannemingen en besnijdenissen uit alle delen van het land.
Mr. L.E. Visserlezing 2018 – inleiding en rede
Op 5 juni 2018 hield Mr. Ernst Numann, vice-president van de Hoge Raad der Nederlanden, de vierde Mr. L.E. Visserlezing. In zijn rede sprak hij over het onderwerp ‘Visser’s rechtsherstel, over geestkracht en optimisme, over rechtsherstel en blijvend onrecht’. De lezing is thans op de website van de Stichting Joods Erfgoed Den Haag geplaatst. De tekst van de rede wordt voorafgegaan door de inleiding, die door Mr. Maarten W.C. Feteris, president van de Hoge Raad der Nederlanden, op deze dag heeft gehouden.
Lezingen en andere activiteiten
In 2018 vinden tal van lezingen en andere activiteiten plaats waarin Joods Den Haag Centraal staat. Een overzicht is te vinden via de link Read More.
De Verkadetrommel van Grietje Frank-Mogendorff
Een aantal jaren geleden trof een aannemer een in een pand in de Cillierstraat (Transvaal) in Den Haag een Verkadetrommel met brieven en foto’s van de familie Frank-Mogendorff aan. Deze archiefstukken worden tot oktober tentoongesteld bij de Stichting Atlantikwall Museum Scheveningen in de bunker aan de Badhuisweg.
Onthulling herdenkingsmonument Parnassia – toespraken en herdenkingsuitgave
Op 27 december 2017 tijdens de herdenkingsbijeenkomst bij Parnassia Groep is een monument onthuld voor de omgekomen patiënten en Joodse onderduikers. Op deze middag hielden Stephan Valk, Corien Glaudemans, Karsten Klein en Ronny Naftaniel een toespraak. De teksten van de toespraken zijn te vinden via de button ‘read more’.
Onthulling herdenkingsmonument Parnassia Groep
Op 27 december 2017 wordt in Den Haag aan de Nectarinestraat een monument onthuld op het terrein van Parnassia Groep als gedenkteken voor de deportaties van meer dan 250 Joodse patiënten en Joodse onderduikers tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Boek Joodse Gemeenschap van Den Haag tijdens en na WO2
Op 6 december 2017 verscheen het boek van Robin te Slaa “Daar dit een immorele aanslag is”, De houding van de gemeente Den Haag tegenover Joodse eigenaren van onroerend goed 1940-1955. Het eerste exemplaar is op deze dag aangeboden aan burgemeester Krikke.
Augustus 1942 – begin razzia’s en deportaties in Den Haag
De maatregelen van de Duitse bezetter tegen de Joodse bevolking van Den Haag begonnen al in het eerste oorlogsjaar. Hun rechten werden maand na maand ingeperkt. In de zomer van 1942 werd een nieuw dieptepunt bereikt. Toen bepaalde de bezetter dat alle Joden uit Den Haag moesten vertrekken. Vervolgens is tussen augustus 1942 en april 1943 het merendeel van de Haagse Joden naar Westerbork en daarvandaan naar vernietigingskampen gedeporteerd.
De eerste razzia’s in Den Haag vonden op 22 augustus 1942 plaats.
De familie Raphalowiz -18 augustus 1942 – het eerste transport naar Westerbork uit Den Haag
Op 18 augustus 1942 – 75 jaar geleden – vond in Den Haag het eerste transport van Joden met de trein vanuit het Station Staatsspoor (thans Centraal Station) naar Westerbork plaats. Fokke Zwaan schrijft over de familie Raphalowiz, die in deze trein zat.
I’m not a victim. I am a survivor. Het levensverhaal van Eddy Boas
Deze maand presenteerde Eddy Boas zijn autobiografie ‘I’m not a victim. I am survivor’. Een bewogen verhaal van een Joodse Hagenaar die de eerste jaren van jeugd in het bezette Nederland, in Westerbork en het concentratiekamp Bergen-Belsen meemaakte. Met zijn moeder, broer en zus emigreerde hij in 1954 naar Australië en wist daar een nieuw bestaan op te bouwen.
Mr. L.E. Visserlezing 2017 – inleiding en rede
Op 15 juni 2017 hield Mr. Boris Dittrich, voormalig fractievoorzitter van D’66 in de Tweede Kamer, thans global advocacy director van het LGTB programma van Human Rights Watch, de derde Mr. L.E. Visserlezing. In zijn rede sprak hij over het onderwerp ‘homorechten als ijkpunt voor democratie’. De lezing is thans op de website van de Stichting Joods Erfgoed Den Haag geplaatst. De tekst van de rede wordt voorafgegaan door de inleiding, die door Mr. Maarten W.C. Feteris, president van de Hoge Raad der Nederlanden, op deze dag heeft gehouden.
De familie Abrahams en Eddy de Wind uit Den Haag
Edwin van Baarle deed ter gelegenheid van Yom HaShoah2016 en 2017 onderzoek naar de Joodse familie Abrahams die in zijn straat – de Van der Parrastraat in het Bezuidenhout – woonde en naar Eddy de Wind uit Den Haag.
De Heilige Arke van de Grote Synagoge in de Wagenstraat
Na de brandstichting in april 1941 in de Grote Synagoge in de Wagenstraat 103 is een foto gemaakt van de verwoeste Heilige Arke (in het Hebreeuws Aron Hakodesj) in het gebouw. Bij het zien van deze foto was maar één conclusie te trekken: de kast waarin de Tora- of Wetsrollen waren opgeborgen, was reddeloos verloren. Toch klonk telkens opnieuw het verhaal dat deze Aron Hakodesj zich in Israël zou bevinden. Het was de aanleiding voor een onderzoek naar de geschiedenis van de Heilige Arke van de Grote Synagoge in de Wagenstraat en de achtergronden van deze brandstichting in april 1941.
Duitse en Oostenrijkse vluchtelingenkinderen in Den Haag
Al direct na de machtsovername door de Nazi’s in 1933 kreeg het Joodse weeshuis in de Pletterijstraat 66 in Den Haag hulpverzoeken vanuit Duitsland om kinderen in het weeshuis op te nemen. Vanaf eind december 1938 kwamen er meer dan 150 Oostenrijkse en Duitse vluchtelingenkinderen naar Den Haag. Over de opvang van de Joodse kinderen in villa Ockenburgh is een video gemaakt, die op deze webpagina te zien is.
Mr. L.E. Visserlezing 2016 – inleiding en rede
Op 20 juni 2016 hield Mr. Geert J.M. Corstens, voormalig president van de Hoge Raad der Nederlanden, de tweede Mr. L.E. Visserlezing. In zijn rede stelde hij de rol van de rechtsstaat als beschermer van bedreigde mensen en groeperingen aan de orde. De lezing is thans op de website van de Stichting Joods Erfgoed Den Haag geplaatst. De tekst van de rede wordt voorafgegaan door de inleiding, die door Mr. Maarten W.C. Feteris, president van de Hoge Raad der Nederlanden, op deze dag heeft gehouden.
Tentoonstelling ‘Joods Den Haag’, vele activiteiten in het Haags Historisch Museum
In het Haags Historisch Museum is tot 13 november de tentoonstelling ‘Joods Den Haag van de 17de eeuw tot nu’ te zien. Rond de tentoonstelling worden tal van activiteiten georganiseerd zoals lezingen, rondwandelingen en een bezoek aan de synagoge aan de Prinsessegracht.
Joodse Talen
Op 4 september vond de Europese dag voor de Joodse Cultuur plaats. Het thema was dit jaar ‘Joodse Talen’. In Den Haag was er in de Glazen Zaal van de synagoge aan de Prinsessegracht een concert van Shura Lipovsky waarin liefdesliederen in het Hebreeuws, Jiddisch en Landino centraal stonden.
Een bijdrage van de National Library of Israel over de Joodse talen.
Sociale woningbouw voor Joodse Hagenaars
Den Haag kende voor de oorlog twee Joodse woningbouwverenigingen: Vereeniging tot het Verschaffen van Woningen aan Minvermogenden (VVWM) in de Schilderswijk en Mischkenot Israël in de Schilderswijk en Transvaal. VVWM bestaat nog steeds. Onlangs verscheen van Richard Kleinegris, Fred van der Burg en Just de Leeuwe het boek ‘Compact en Harmonisch. Sociale woningbouw in Den Haag 1850-2015’. De auteurs schetsen de belangrijke momenten die door de jaren heen de bouw van sociale huurwoningen hebben beïnvloed en besteden ook ruime aandacht aan de Joodse sociale woningbouw.
Bankier Tobias Boas (1696-1782)
Een van de beroemdste Joodse Hagenaars in de achttiende eeuw was de Asjkenazische bankier Tobias Boas (1696-1782), de zoon van een Poolse immigrant.