Voor de Tweede Wereldoorlog woonden er 17.000 Joden in Den Haag. Van de oude ‘Joodse wijk’ is weinig meer terug te vinden, maar de geschiedenis van de bewoners blijft boeien.
Aan het begin van de twintigste eeuw kwam de familie Buchsbaum-Krakauer vanuit Galicië (thans Polen) naar Den Haag. In Galicië hadden Moses (Mozes) Buchsbaum en zijn zonen een goedlopende glashandel. Na de komst naar Nederland heeft de familie de glasonderneming in Den Haag voortgezet.
De wiskundige Rehuel Lobatto (1797-1866) was de eerste Joodse hoogleraar in Nederland. Hij doceerde wiskunde aan de Koninklijke Academie te Delft en de Polytechnische school te Delft, (voorlopers van de huidige Technische Universiteit Delft). Hij woonde een groot deel van zijn leven in Den Haag en was voorzitter van de Portugeesch Israëlitische Gemeente in Den Haag. Hij ligt begraven op de Joodse begraafplaats aan de Scheveningseweg in Den Haag.
Van 1913 tot 1963 was aan het Noordeinde 138-140 de grote tapijtenzaak van de Turkse-Joodse familie Benezra gevestigd. Bewaard gebleven foto’s leidden tot een zoektocht naar de geschiedenis van deze familie en de tapijtenzaak. Het bleek een zoektocht die leidde tot ver over de Nederlandse grenzen, van Turkije, via Duitsland en Nederland naar Australië en Canada.
In 1915 vestigde de Poolse familie Splitter zich in Scheveningen. Het was het begin van de bloeiende bontonderneming Splitter Frères in Den Haag, Antwerpen en Amsterdam. Er kwam een chique bontwinkel aan de Hoogstraat 14 in Den Haag, die tot 1962 heeft bestaan. Tijdens de Tweede Wereldoorlog confisqueerde de bezetter de winkels. Vele leden van de familie Splitter werden vermoord in concentratiekampen. Na de oorlog hebben de broers David en Markus Splitter de bontzaak weer opgebouwd.
Stolpersteine ofwel Struikelstenen. Stolpersteine. Een manier om de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog te herdenken en om de herinneringen levend te houden aan de wijze waarop Joden, Roma, Sinti, verzetsstrijders
Op 3 mei wordt in centrum De Jeugdhaven aan de Prinsegracht 67 een nieuwe documentaire over Het Joodse Weeshuis van Den Haag gepresenteerd. Historicus en amateur-documentairemaker
In het kader van Open Joodse Huizen vindt er op 6 mei een bijzondere lezing plaats in het Chaj-centrum door dr. Corien Glaudemans. In mei 1940 kende Den Haag honderden Joodse ondernemers. Marktkooplieden,
Den Haag doet dit jaar voor de tiende keer mee aan het programma Open Joodse Huizen/Huizen van Verzet, een landelijk programma van ‘sprekende herdenkingen’. Op 2, 3, 4 en 6 mei vertellen een tijdgetuige, nabestaanden, bewoners van huizen en historici over het Joodse leven voor, tijdens en na de oorlog. Ook is er aandacht voor verzetsverhalen.
Op 20 september houdt Eddy Boas een lezing in het CHAJ centrum in Den Haag. Aan het begin van de Tweede Wereldoorlog is Eddy Boas geboren in Den Haag. Al vele jaren woont hij in Sydney in Australië. In 2017 publiceerde hij zijn autobiografische roman ‘I’m not a victim. I’m a survivor’ (Ik ben geen slachtoffer. Ik ben een overlever). Daarin vertelt hij het verhaal over zijn familie gedurende en na de Tweede Wereldoorlog en hoe hij erin slaagde zijn leven in Australië op te bouwen na de verschrikkingen van de oorlog.
Op vrijdag 16 juni zal ons bestuurslid Corien Glaudemans in het Haags Historisch Café (HHC) een lezing houden over haar onderzoek naar Joodse ondernemers in Den Haag in de periode 1930-1945.
4 mei 2023 – Toespraak van bestuurslid Michel Theeboom bij het Joods Monument op het Rabbijn Maarssenplein te Den Haag
Selomoh (Salomoh, Solomoh, Salomon) Saruco is 1712 in Amsterdam geboren. In 1752 kwam hij naar Den Haag en was tot aan zijn dood in 1784 haham (rabbijn) van de Sefardische gemeente Honen Dal in Den Haag. Paul Wessels schreef een bijdrage over deze geleerde rabbijn van Den Haag.
Stichting Chaj en het Haags Gemeentearchief presenteren in de verlichte panelen in het Atrium van het stadhuis van Den Haag van 18 april tot 5 juni de tentoonstelling 300 jaar pinkas. Een tentoonstelling over de Pinkas, de belangrijke bron over de geschiedenis van de Joodse gemeente in Den Haag. Met een brug naar heden, naar de dagelijkse activiteiten in en rond de synagoge.
Op 20 april 2023 zijn er in Den Haag 28 nieuwe stolpersteine geplaatst. 24 stolpersteine zijn geplaatst voor vermoorde Joden, drie stolpersteine zijn geplaatst voor vervolgden die de oorlog hebben overleefd
Op 3 mei houden Robert Kiek en Fanny Bernstein in de synagoge van de LJG Den Haag aan de Prinsessegracht een verhaal over hun vaders. Robert Kiek vertelt over zijn vader Maurits, die spion was voor de Britten. Dankzij Maurits Kiek konden een groot aantal boven bezet gebied neergeschoten Engelse en Amerikaanse piloten weer terugkeren naar Engeland. Fanny Bernstein vertelt over haar vader Jozef, die met zijn gezin in 1938 uit Wenen vlucht, maar in Nederland in de val komt te zitten.
Den Haag doet dit jaar voor de negende keer mee aan het programma Open Joodse Huizen/Huizen van Verzet, een landelijk programma van ‘sprekende herdenkingen’. In Den Haag is er een uitgebreid programma. Op woensdag 3 en donderdag 4 mei vertellen tijdgetuigen, historici, onderzoekers en nabestaanden over het Joodse leven voor, tijdens en na de oorlog in Den Haag. Ook is er aandacht voor verzetsverhalen. Alle bijeenkomsten duren maximaal een uur. Aanmelden is – tenzij dit bij het adres staat – niet nodig. Kom op tijd want vooral bij de kleinere locaties in woningen is er maar beperkt plaats. Het gaat om herdenkingen, de toegang is gratis.
Op 4 mei wordt in het Filmhuis in Den Haag ‘Door de lens van Mau Schaap’, een documentaire van de Stichting Joods Erfgoed Den Haag vertoont. Een unieke documentaire over Joods Den Haag in de eerste periode na de Tweede Wereldoorlog.
Op 4 mei om 14.00uur vindt bij het monument aan de Nectarinestraat in Den Haag de herdenking plaats van de 251 vermoorde Joodse patiënten en onderduikers bij Parnassia (voormalige klinieken Oud-Rosenburg, Ramaer-kliniek en Bloemendaal).
Catherina van Willigenburg schreef de oorlogsgeschiedenis van haar familie Bobbe en Bachrach. Een samenvatting van haar onderzoek staat op onze website.
In de 18de eeuw zien we dat de Asjkenazisch-Joodse gemeente in Den Haag gaat groeien en intellectueel gaat bloeien. Centraal stonden in deze ontwikkeling de familie Boas en opperrabbijn Saul Halevi.
