Rolf Nihom voerde op 2 april 2014 het woord bij de onthulling van de herdenkingsplaquette voor de leerlingen en docenten van het Joodsch Lyceum Fisherstraat
Op vrijdag 3 april 2015 is de Joodse wiskundige Rolf Nihom op 90-jarige leeftijd overleden. De oud-wiskundeleraar aan het Nederlands Lyceum en het VCL (Vrijzinnig Lyceum) in Den Haag speelde een belangrijke rol in de totstandkoming van het boek ‘Slotakkoord der kinderjaren. Herinneringen aan het Joodsch Lyceum Fisherstraat’ en de oprichting van het gedenkteken in de Fischerstraat.
Jeugd
De Joodse Michael Samuel Rolf (Rolf) Nihom is op 15 december 1924 in Winterswijk geboren. Zijn vader Karel Nihom, grossier in chocolade en suikerwerk, was lid van het ‘Comité voor Joodsche vluchtelingen’ dat in de jaren dertig in Winterswijk was opgericht en verrichtte spionageactiviteiten voor de Britse Intelligence Service. Vanwege zijn anti-Nazi-activiteiten mocht Karel Nihom van het Nederlandse ministerie van Justitie niet langer in het grensgebied wonen en werd van zijn familie gescheiden. Hij verhuisde naar Scheveningen. Kort nadien vestigden ook zijn vrouw Johanna Nihom-Stern en zijn zonen Rolf en Harry zich in Scheveningen in de Maastrichtsestraat 101. Harry deed zijn bar mitswa in de synagoge aan de Havenkade in Scheveningen
Tijdens de Duitse inval heeft Karel Nihom geprobeerd naar Engeland te ontkomen. Toen dit mislukte heeft hij op 15 mei 1940 een einde aan zijn leven gemaakt. Hij wilde niet in Duitse handen vallen.
Joodsch Lyceum in de Fisherstraat
In augustus 1941 kondigde de Duitse bezetter de maatregel af dat Joodse kinderen met ingang van 1 september 1941 alleen nog onderwijs mochten volgen op speciale Joodse scholen met enkel Joodse leraren. Joodse leerlingen konden na de zomervakantie van 1941 niet meer naar hun oude scholen terugkeren.
Vanaf die datum moesten de Joodse middelbare scholieren in Den Haag naar het Joodsch Lyceum Fisherstaat in de Fisherstraat (thans Fischerstraat) 135 in de Transvaalwijk. De 16-jarige Rolf Nihom ging hier naar de HBS en deed in 1942 eindexamen.
Iedere dag liep hij samen met zijn broer Harry vanuit Scheveningen naar deze school. Zijn leraar aardrijkskunde en plant- en dierkunde F.D.B. da Silva hielp Rolf en Harry aan onderduikadressen in Rheden. Tijdens de onderduikperiode gaven zijn broer en hij les aan een derde ondergedoken jongen. Vanwege de bijlessen door Rolf en Harry kon hij na de oorlog direct starten op de middelbare school.
Rolf en Harry Nihom en hun moeder Johanna Nihom-Stern overleefden de oorlog.
Herinnering aan Joodsch Lyceum Fisherstraat
Na de oorlog studeerde Rolf Nihom wiskunde in Utrecht en werd wiskundeleraar aan het Nederlands Lyceum en later aan het VCL. Hij vond met echtgenote Fritsje Nihom-Prüfer en hun drie kinderen een woning aan de Stevinstraat in Scheveningen.
Van 1983-1994 is Rolf Nihom penningmeester en van 1994-1998 voorzitter geweest van Het Genootschap voor de Joodse Wetenschap in Nederland. Van 1988-1989 was hij voorzitter van de Nederlands Israelietische Gemeente ‘s-Gravenhage (NIG).
In 2001 zag Rolf in het NIW een foto staan met het onderschrift: ‘Wie kent deze mensen?’ Rolf herkende zichzelf en klasgenoten uit de eindexamenklas HBS-B aan de Fisherstraat. Hij besloot zijn oud-klasgenoten op te sporen om te horen wat er van hen geworden was en te vragen wat hun herinneringen waren aan de achttien maanden die zij van september 1941 tot april 1943 op het Joodsch Lyceum hadden doorgebracht. Van het een kwam het ander. In binnen- en buitenland – Amerika, Nieuw Zeeland, Australië en Israël – wist hij vele oud-leerlingen op te sporen. Het idee was geboren om een boek uit te geven over het voormalig lyceum. Rolf Nihom speelde hierin een belangrijke rol. Hij wilde recht doen aan de leerlingen en docenten ‘die het niet hebben overleefd’.
Wally de Lang schreef daarna het indrukwekkende boek Slotakkoord der kinderjaren. Herinneringen aan het Joodsch Lyceum Fisherstraat. Den Haag 1941-1943, dat in 2003 werd gepubliceerd. Bij de presentatie van het boek waren vele oud-leerlingen aanwezig. De reünie die na 60 jaar plaatsvond maakte op hen diepe indruk.
Op 26 april 2005 kreeg Rolf Nihom uit erkentelijkheid voor zijn inspanningen de bronzen Stadspenning van de gemeente Den Haag.
Een monument in de Fisherstraat
Na de publicatie van het boek Slotakkoord der kinderjaren zette Rolf Nihom zich in voor de komst van een herdenkingsmonument in de Fischerstraat ter nagedachtenis aan het Joodsch Lyceum en zijn omgekomen leerlingen en docenten. Op 2 april 2014 is de herdenkingsplaquette op de plaats waar het voormalige lyceum stond onthuld. Rolf Nihom voerde bij deze plechtigheid zelf het woord.
Vraagbaak voor Joods onderzoek
Onderzoekers met vragen over de school in de Fisherstraat, de geschiedenis van Joods Den Haag of andere Joodse onderwerpen konden altijd bij Rolf Nihom terecht. Hij stond hen zonder uitzondering met raad en daad terzijde.
Rolf Nihom is op 3 april 2015 overleden en op 6 april begraven op de Joodse begraafplaats te Winterswijk.
Wij zullen hem missen.
