Categorie: Erfgoed

Over gebouwen, monumenten en andere tastbare resten van het oude Joods Den Haag

Joods Den Haag in de 18de eeuw

In de 18de eeuw zien we dat de Asjkenazisch-Joodse gemeente in Den Haag gaat groeien en intellectueel gaat bloeien. Centraal stonden in deze ontwikkeling de familie Boas en opperrabbijn Saul Halevi.

Stolpersteine – Struikelstenen in Den Haag

Overal in Europa worden ter nagedachtenis aan in de Tweede Wereldoorlog vermoorde Joden, Sinti, Roma, Jehova’s Getuigen en verzetsmensen voor hun voormalige woonhuizen Stolpersteine (struikelstenen) geplaatst. In Den Haag zijn inmiddels 331 van deze kleine gedenktekens geplaatst.

In den fruitboom – de familie Perlman in Scheveningen (1920-1940)

Van 1920 tot 1940 woonde de familie Perlman in Scheveningen. Abraham Perlman had daar aan de Arnhemsestraat en de Gentsestraat een bakkerij annex groente- en fruitwinkel. Het was een hard bestaan om voor het grote gezin de kost te verdienen. Toen de zaken eindelijk begonnen te lopen brak de Tweede Wereldoorlog. Alle familieleden wisten naar de Verenigde Staten te ontkomen.

Presentatie boek en lezing  –  Ewoud Sanders ‘Boeken op het Binnenhof’

In het kader van Europese Dag van de Joodse Cultuur 2022 presenteert de Stichting Joods Erfgoed Den Haag op vrijdag 9 september in de Glazen Zaal aan de Prinsessegracht 26 in Den Haag de publicatie ‘Boeken op het Binnenhof’ geschreven door historicus en journalist Ewoud Sanders.

Eerste Hollandsche Gordijnen- en Kleedjesfabriek N.V. aan de Prinses Mariestraat 9 in Den Haag

De familie Dunkelgrün emigreerde in 1918 vanuit Polen naar Duitsland en tien jaar later naar Nederland. Het gezin belandde in Den Haag waar de uit Warschau afkomstige Menasche (Manasche/Moritz) Dunkelgrün in 1934 aan de Prinses Mariestraat 9 de Eerste Hollandsche Gordijnen- en Kleedjesfabriek N.V. heeft opgericht.

Pension Schaeffer in Den Haag en Ede (1935-1943)

In 1934 besloot het gezin Schaeffer het nazistische Duitsland te verlaten en vanuit Berlijn naar Den Haag te verhuizen. Herbert Schaeffer en Paula Schaeffer-May huurden aan de Van Stolklaan 1 een fraaie villa en begonnen daar een pension. Na de Duitse bezetting in mei 1940 verhuisde het gezin Schaeffer en openden daar opnieuw een pension, ditmaal met Joodse gasten. Dochter Dorit ging als verpleegster werken in de psychiatrische inrichting Apeldoornse Bosch. De oorlogsjaren werden getekend door deportatie en onderduik, maar alle leden van het gezin Schaeffer overleefden de oorlog.

Staal en Spionnen – Montan Export in Den Haag

Op 6 december 1923 richtte de Joodse ondernemer Bernard Bercovitz in Den Haag de metaalgroothandel N.V. Montan Export op. De firma handelde in ertsen, ruwijzer- en ferro-legeringen, walsproducten van ijzer en staal, stalen smeed- en gietstukken, metalen, machines en apparaten. In 1944 heeft de Duitse bezetter de onderneming geliquideerd. Maar na de oorlog vond rechtsherstel plaats en konden de teruggekeerde directieleden de activiteiten opnieuw oppakken.

Documentaire Door de lens van Mau Schaap – Joods Den Haag na de oorlog

De Stichting Joods Erfgoed Den Haag kreeg unieke historische films van filmmaker Mau Schaap. Hij en zijn echtgenote Bep Schaap-Bedak waren de eigenaren van de Roxy-bioscoop in de Boekhorststraat en de bioscoop Du Midi in het Bezuidenhout. Op basis van interviews en deze films  maakte regisseur Arbel Eshet de documentaire ‘Door de lens van Mau Schaap – Joods Den Haag na de oorlog’.

De oude Portugese synagogen in Den Haag

Vanaf het begin van de 17de eeuw woonden er Joden in Den Haag. Voordat in 1726 de Portugese synagoge aan de Prinsessegracht werd geopend kwamen de Portugese of Sefardische Joden van Den Haag in andere gebouwen in Den Haag bijeen. Informatie over synagogen vinden wij vanaf het laatste kwart van de 17de eeuw.
Een verhaal over de oude Portugese synagogen van Den Haag.

Augustus 1942 – begin razzia’s en deportaties in Den Haag

De maatregelen van de Duitse bezetter tegen de Joodse bevolking van Den Haag begonnen al in het eerste oorlogsjaar. Hun rechten werden maand na maand ingeperkt. In de zomer van 1942 werd een nieuw dieptepunt bereikt. Toen bepaalde de bezetter dat alle Joden uit Den Haag moesten vertrekken. Vervolgens is tussen augustus 1942 en april 1943 het merendeel van de Haagse Joden naar Westerbork en daarvandaan naar vernietigingskampen gedeporteerd.
De eerste razzia’s in Den Haag vonden op 22 augustus 1942 plaats.

13 januari 2021 Joods Erfgoed in Het Museum van Nederland

Woensdagavond 13 januari 2021vertelden Robert Kiek en Menno van der Reis, bestuursleden van de Stichting Joods Erfgoed Den Haag, in het programma Het Museum van Nederland over een bijzondere ontwerptekening van het Joods weeshuis in Den Haag uit 1932. Dit bijzondere document is geselecteerd voor de expositie in de Kunsthal Rotterdam.